گوهرتراشی چیست ؟

گوهرتراشی یا به انگلیسی ( glyptics یا stonework ) یا به ایتالیایی ( pietre dure )، بخش مهمی از هنر جواهرسازی است که ریشه تاریخی دارد.
اما واقعا گوهرتراشی چیست و در آن شما با چه کارهای هنری سروکار دارید؟ در این هنر شما با سنگ های مختلف قیمتی و غیر قیمتی سروکار دارد و باید با تکنیک های مختلف تراش و کنده کاری، این سنگ های سخت خام را به یک سنگ زیبا و ارزشمند تبدیل کنید که معمولا از آن در طراحی جواهرات و ساخت جواهرات استفاده می شود.
شما در هنر گوهرتراشی باید بتوانید سنگ های خامی که شاید حتی در نگاه اول زیبایی خاصی نیز نداشته باشند را به شکل سنگ های زینتی و بسیار زیبا درآورید تا به این ترتیب یک قطعه گران بها را بسازید.

تکنیک های

• تراش
• برش
• پرداخت
• شکل دادن
  ماهیت هنر گوهرتراشی چیست را تشکیل می دهند. این هنر زیبایی های زیادی دارد و نقش بسیار پررنگی در هنر جواهرسازی دارد.

در این بخش با ما همراه باشید تا با بررسی کامل این که هنر گوهرتراشی چیست ، بیشتر با آن آشنا شویم.

تاریخچه گوهرتراشی

گوهرتراشی بدون شک یک هنر بسیار قدیمی است و می توان تاریخ دور و درازی را در آن جست و جو کرد. از همان دوران های بسیار دور که انسان های اولیه با سنگ ها سروکار داشتند، مهارت و ایده تراش سنگ ها ایجاد شده است.
اما اگر بخواهیم دقیقا بگوییم که در چه دوران تاریخی مفهوم گوهرتراشی چیست به عنوان یک هنر یا یک مهارت شکل گرفت، کمی دشوار است.
در دوره های مختلف، خصوصا با تغییرات فرهنگی، مذهبی و پادشاهی هنر گوهرتراشی نیز تغییرات زیادی داشته است.
سنگ های زینتی از یشم و یاقوت گرفته تا سنگ های معمولی با هدف ساخت سنگ های مذهبی برای آیین های مذهبی تراش می خوردند. علاوه بر این از این سنگ های قیمتی به اشکال مختلف برای ساخت و تزئین تاج های پادشاهی یا انگشترهای سلطنتی استفاده می شد.
تمامی لباس ها، کمربندها و حتی ظروف و اکسسوری هایی که در کاخ های پادشاهی استفاده می شد نیز با استفاده از این سنگ های زینتی ایجاد می شدند.
در نتیجه اگر به هر دوره تاریخی نگاهی بیاندازیم می توانیم ردپایی از این هنر را پیدا کنیم و متوجه شویم که سنگ ها و جواهرات ساخته شده از آنها تا چه اندازه بین بشر محبوبیت داشته و دارد. امروزه هنر گوهرتراشی بخش مهمی از صنعت جواهرسازی را تشکیل می دهد و حتی می توان به نقش آن در صنعت مد و فشن نیز اشاره کرد.

آیا میدانید سنگ گوهر چیست ؟

یکی از مفاهیمی که در گوهرتراشی چیست باید به آن پرداخت، سنگ گوهر است. اما دقیقا سنگ گوهر به چه معناست؟ سنگ گوهر که در انگلیسی به آن Gem Stone نیز گفته می شود به یک سری از سنگ های قیمتی و ارزشمند اشاره دارد که می توان با تکنیک های گوهرتراشی آن را تراشید، برش داد و به آن پرداخت تا تبدیل به یک قطعه جواهر شود. بسیاری از نگین های زیبایی که در جواهرات از آنها استفاده می شوند در واقع همین سنگ گوهرند که طی مراحل مختلف پردازش و ساخت، به چیزی که الان می بینیم تبدیل شده اند.
این سنگ گوهرها علاوه بر جنبه تزئینی و زیبایی، جنبه درمانی نیز دارند و بسیاری از آنها با خواص پزشکی شان شناخته می شوند. از سنگ های الماس گرفته تا

• یاقوت
• زمرد
• فیروزه
  و … از جمله انواع گوهرسنگ هایی هستند که می توان از آنها در هنر جواهرسازی استفاده کرد.

مراحل تراش گوهر

یک نکته مهم در گوهرشناسی چیست این است که سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی که از آنها در ساخت جواهرات یا سایر اکسسوری های تزئینی استفاده می شود در طبیعت به شکل خام یافت می شوند.
در نتیجه برای استفاده از آنها در ساخت جواهرات باید این گوهرها را تراش داد تا زاویه دار شوند و بتوان از آنها در قطعات مختلف استفاده کرد. بسته به

• نوع جواهر
• اندازه و نوع سنگ
• ساختاری که دارد
  و مواردی از این دست، مراحل و نحوه تراش گوهرها متفاوت است.

در تراش گوهرها باید آنها را به اندازه های مختلف دلخواه برش داد. سپس برای این که شکل شان مشابه چیزی شود که مد نظر است، مرحله بعدی تراش گوهرهاست. با تراش گوهر می توان شکل های مختلف چند وجهی را به آنها داد. به صورت کلی چند مرحله اصلی برای برش و تراش گوهرها وجود دارد.

تراش سنگ های خام

اولین مرحله تراش گوهر شامل برش سنگ خام می شود. باز هم بسته به این که نوع سنگ چیست و چه ساختاری دارد و این که قرار است در چه قطعه ای از آن استفاده شود، نوع برش و تکنیک به کار رفته برای برش گوهرها متفاوت است. حتی ضخامت سنگ های برش خورده نیز متفاوت است.
نکته دیگر این است که باز هم بسته به این که نوع سنگ چیست و چه میزان ناخالصی دارد یا میزان رگه ها و حفره های روی آن چقدر است، ممکن است در این مرحله به حذف رگه ها و ناخالصی های روی سنگ ها نیز احتیاج باشد. مرحله اول تراش سنگ ها باید به شکلی باشد که تا حد امکان سنگ خام اولیه به چیزی که در نهایت قرار است تبدیل شود نزدیک شود.
در نتیجه به عنوان یک گوهرشناس حرفه ای باید به دقت بدانید که چه بخش هایی از سنگ ها را باید تراش دهید یا این که از چه نوع برش ها یا تکنیک های برشی روی سنگ ها استفاده کنید.

انتخاب نوع تراش بر اساس نوع سنگ

مرحله بعدی بعد از آماده سازی سنگ خام اولیه، انتخاب نوع تراش بر اساس نوع سنگ و نوع نگینی است که می خواهید از آن استفاده کنید.
در این مرحله شما یا با تراش سنگ های قیمتی سروکار دارید که یک مرحله بسیار حساس است و باید در انجام آن دقت زیادی داشت؛ یا با تراش سنگ های نیمه قیمتی و مصنوعی. باز هم بسته به نوع نگین، طرح جواهر و مواردی از این دست شما باید از انواع تراش های ساده یا زاویه دار برای سنگ ها استفاده کنید تا به این ترتیب نگین ها به نتیجه نهایی کار نزدیک تر شوند.

پولیش و پرداخت نگین ها

تا این جای بخش گوهرتراشی چیست با نحوه تراش سنگ ها آشنا شدید. زمانی که تراش های لازم روی سنگ ها انجام شد و نگین ها مطابق طرح مورد نظر آماده شدند، نوبت به پرداخت و آماده سازی نهایی آنها یعنی مرحله پولیش سنگ ها می رسد.
همان طور که قطعا می توانید حدس بزنید شما در مرحله پولیش باید با استفاده از ابزارهای مخصوص سطح سنگ را صاف کنید تا هر گونه ناهمواری، برجستگی یا زبری وجود دارد از بین رود و سطح کار صاف و یکدست شود. بسته به نوع سنگ، کاربردی که دارد و میزان جلای مورد نیاز، ممکن است برای درخشش بیشتر نگین ها از پودرهایی برای پولیش بیشتر سطح آنها استفاده شود.

مبانی و اصول گوهرتراشی چیست ؟

در مفهوم گوهرتراشی چیست نیز مانند هر هنر و فن دیگری یک سری اصول و عناصر اصلی وجود دارد که آنها را با عنوان مبانی گوهرتراشی می شناسیم. به صورت کلی سه اصل مهم در هنر گوهرتراشی وجود دارد که شامل زاویه برش، عمق برش و چرخش نگین ها می شود.
این سه اصل تعیین کننده جنبه های یک گوهر است و مشخص می کند که چطور یک نگین بعد از تراش و پرداخت می تواند روی یک جواهر قرار بگیرد.
این موارد یعنی زاویه تراش و عمق تراش و چرخش نگین ها بر اساس طرحی که طراح جواهر برای ساخت نگین ها ارائه می دهد تعیین می شود و بر این اساس گوهرتراش ممکن است از تکنیک های مختلفی برای تراش و آماده سازی گوهرها استفاده کند. هر یک از این سبک ها گوهرها را بر اساس یک سری تنظیمات و روش های خاص آماده می کند.

تامبل کردن (Tumbling)

اولین و ساده ترین روشی که در گوهرتراشی برای تراش سنگ ها استفاده می شود، تامبل کردن نام دارد. تامبلینگ در گوهرتراشی به معنای تراش و آماده سازی سنگ با استفاده از یک ظرف استوانه ای گرد است که با ریختن سنگ های خام در این ظروف، فرایند انجام می شود.
در واقع این ظروف استوانه ای ظروفی مخصوص اند که در آنها یک سری ابزارهای ویژه برای تراش سنگ وجود دارد. این ابزارها با ساییدن سطوح و وجوه مختلف سنگ ها، آنها را به شکل نهایی مد نظر تبدیل می کنند. بدون شک این مورد یکی از راحت ترین سبک های گوهرشناسی چیست است که بسیاری از هنرمندان از آن استفاده می کنند.

تراش کابوشن (Cabbing)

روش و سبک بعدی گوهرتراشی، سبک کابوشن است. این روش را می توان به عنوان رایج ترین و پرکاربردترین تکنیک در بین گوهرشناسان در نظر گرفت و اکثر جواهرات مقرون به صرفه تر معمولا با این تکنیک تراش خورده اند.
نگین هایی که درخشش آنها کمتر است یا حتی انواع مات تر معمولا با تکنیک کابوشن تراش می خورند. سطح آنها عموما گرد است و حالتی بالشتی دارد.
علاوه بر پرکاربرد بودن این روش، کابوشن جزو قدیمی ترین روش های تراش گوهر نیز هست و از دوران باستان تا کنون از این روش برای تراش سنگ ها استفاده می شده است. عموما جواهراتی که در آنها نگین های چشم گربه یا ستاره ای شکل وجود دارد، با تراش کابوشن آماده شده اند.

تراش مهندسی (Faceting)

در مبانی گوهرشناسی چیست یکی دیگر از تراش ها و سبک های بسیار جذاب، روش فستینگ است که به آن تراش مهندسی نیز گفته می شود. دلیل این که به این نوع تراش ها مهندسی می گویند این است که معمولا سنگ ها در این سبک تراش دارای سطوح صاف و هندسی هستند و ظرافت بسیار بالایی دارند.
مهمترین مشخصه تکنیک فستینگ این است که معمولا ارزشمندترین سنگ ها مانند الماس را با این تکنیک تراش می دهند و معمولا نوع تراش ها از نوع زاویه دار است. در نتیجه سطح نگین ها درخشش بسیار زیادی دارد و زیبایی آنها زمانی که در ساخت جواهرات مورد استفاده قرار می گیرند بسیار زیاد است.

تراش هنری (Carving)

تکنیک مهم بعدی در مبانی گوهرتراشی، تکنیکی است به نام تراش هنری که به آن تراش انحنادار یا کاروینگ هم گفته می شود. تراش هنری همان طور که می توان از نام آن هم متوجه شد یکی از پیچیده ترین و خاص ترین نوع تراش هایی است که در گوهرتراشی از آن استفاده می شود.

تکنیکی سخت و پیچیده که در آن با استفاده از یک سری ابزارهای خاص و با مهارت و دقتی بسیار بالا، حرفه ای ترین و خاص ترین تراش ها روی سنگ انجام می شود. سبک طرح های مورد استفاده در این نوع از تراش معمولا خاص تر و پیچیده تر است. در نتیجه معمولا تراش های هنری جزو سخت ترین تکنیک ها و سبک های گوهرتراشی هستند.

سوراخ کاری (Drilling)

آخرین سبکی که در مبانی گوهرتراشی چیست به آن پرداخته می شود، سبک دریلینگ یا سوراخ کاری است. ممکن است این تکنیک در کنار سایر روش ها مورد استفاده قرار بگیرد.
همان طور که از نام این نوع تراش مشخص است شما در سوراخ کاری روی سطح گوهر سوراخ ها و حفره هایی را ایجاد می کنید. باز هم برای سوراخ کاری شما به ابزارهای خاصی نیاز دارید که یکی از اصلی ترین آنها مته های هسته الماس بسیار کوچک است.

دلایل محبوبیت گوهرتراشی چیست ؟

آیا می دانید که چرا گوهرها اینقدر محبوبند و دلیل محبوبیت بالای گوهرتراشی چیست ؟ سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی را می توان جزو با دوام ترین قطعات در نظر گرفت. در نتیجه زمانی که به عنوان یک گوهرتراش هنر خود را روی این سنگ ها پیاده می کنید، می توانید سال های سال آثار هنری تان را با همان کیفیت و حتی ارزشی بالاتر ببینید.
دلیل دیگر محبوبیت این هنر سادگی آن است. با یک آموزش ساده و به دست آوردن مهارت های لازم، می توان با ساده ترین ابزارها گوهرتراشی را انجام داد و قطعاتی زیبا را به وجود آورد.
نتیجه نهایی کار فوق العاده است و شما می توانید آثاری داشته باشید که در یک صنعت گران بها و بسیار پرطرفدار مانند جواهرسازی از آن استفاده می شود. تعامل حرفه گوهرتراشی با جواهرسازی یکی از دلایل مهم محبوبیت این هنر است.
مورد دیگری که موجب محبوبیت گوهرتراشی بین جوامع شده ذات خود این هنر است. یک گوهرتراش می تواند از یک سنگ بی شکل و حتی بی ارزش چیزی بسازد که ارزش بسیار بالایی دارد. خالق نگین های زیبا بودن می تواند جذابیت بسیار زیادی داشته باشد. با وجودی که تکنیک ها و سبک های اصلی ثابت است، اما در گوهرتراشی چیست چیزی به نام محدودیت وجود ندارد. سلیقه خود گوهرتراش در این هنر حرف اول را می زند.
در نهایت این که هنر گوهرتراشی ریشه در تاریخ و فرهنگ دارد و در نتیجه می توان آن را پلی بین هنر و تاریخ در نظر گرفت. به همین دلیل هم شاید این هنر محبوبیت بسیار زیادی در دوره های متفاوت تاریخی داشته و دارد.

انواع گوهرتراشی

همان طور که گفته شد زمانی که گوهرتراشی چیست را بررسی می کنیم با تکنیک ها و تراش های مختلفی مواجه می شویم. سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی دارای برش های مختلفی هستند که زیبایی طبیعی آنها را برجسته تر می کند. نوع تراش سنگ ها و برشی که دارند چه از نظر ظاهر آنها و چه ارزشی که دارند اهمیت دارد.
سنگ های قیمتی را بر اساس شکل طبیعی سنگ و به منظور نشان دادن رنگ، درخشندگی و ارزش گوهر به اشکال و اندازه های مختلف برش می دهند. تراش جواهرات انواع مختلفی دارد که محبوب ترین آنها شامل:

• تراش فست
• تخت
• فانتزی
• هنری
• گنبدی
  می شود.

تراش فست

این نوع تراش یکی دیگر از انواع تراش ها در گوهرتراشی است که در آن سنگ ها با سطح صاف و زوایای هندسی بسیار ظریف تراش داده می شوند. سنگ مارکیز و برلیان بیشتر با تراش فست آماده و پرداخته می شود.

تراش تخت

یکی دیگر از انواع تراش های گوهرشناسی ، تراش تخت است که بیشترین کاربرد آن در تراش سنگ های قیمتی است. این نوع تراش همان طور که از نام آن مشخص است سطحی صاف و تخت دارد. می توان سنگ ها را به شکل های مختلف دایره ای، مربعی یا مستطیلی برش داد.
عقیق سیاه جزو سنگ های رایجی است که معمولا با تراش تخت آماده می شود.

تراش فانتزی

یکی از انواع تراش هایی که روی سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی داده می شود، تراش های فانتزی است. در گوهرتراشی چیست تراش های فانتزی به تراش هایی با شکل های خاص و فانتزی گفته می شود.
رایج ترین فرم ها نیز شامل شکل مارکیز، قلبی شکل و … هستند. از این نگین هایی که تراش فانتزی دارند در

• گوشواره ها
• گردنبندها
• دستبندهای زنانه
  استفاده زیادی می شود.

تراش هنری

در تراش های هنری روی سنگ ها شکل ها و طرح های پیچیده ای ایجاد می شود. معمولا اکثر تراش ها به شکل گل و تندیس های هنری هستند. گردنبندها و پلاک های مختلفی ممکن است با این نوع از تراش آماده و پرداخته شوند.

تراش گنبدی

در تراش گنبدی همان طور که از نام آن هم مشخص است سنگ ها به شکل گنبدی شکل و محدب تراش می خورند. سنگ ها هم به شکل دایره ای و هم بیضی شکل برش می خورند. اغلب سنگ هایی که به این روش تراشیده می شوند سنگ های فیروزه و عقیق اند که معمولا بیشترین استفاده آنها در ساخت انگشترهای نگین دار است.

درآمد گوهرتراشی

بدون شک شغل گوهرتراشی جزو مشاغلی است که می توان بازار کار خوبی را برای آن در نظر گرفت و درآمد مناسبی از این طریق به دست آورد.
اول از همه این که برای گوهرتراشی شما بعد از آموزش کامل به تجهیزات ساده ای نیاز دارید. می توانید با حداقل امکانات و بودجه کسب و کار خود را راه اندازی کنید. همین از یک سو می تواند به بهبود شرایط این حرفه کمک زیادی کند.
جنبه دیگر کسب و کار گوهرتراشی مربوط به ارتباط این حرفه با صنایع پررونقی مانند جواهرسازی و صنعت مد و فشن می شود.
از آن جایی که این دو صنعت روز به روز در حال رشد و رونق یافتن اند، بدون شک به عنوان یک گوهرتراش حرفه ای اگر راه درست این حرفه را در پیش بگیرید می توانید به درآمدی بسیار عالی دست یابید.

تراش سنگ های قیمتی به چه صورت است ؟

سنگ های قیمتی دارای برش های مختلف هستند که زیبایی طبیعی آنها را برجسته می کند. هدف یک سنگ قیمتی خوش تراش این است که حداکثر نور ورودی به آن را از طریق وجوهی که دارد برگرداند و پراکنده کند.
این بدان معنی است که هر وجهی باید زاویه ای داشته باشد که به آن اجازه دهد حداقل بخشی از نور فرودی را بازتاب دهد، بنابراین مقداری انرژی به بدن شما برمی گردد.
یک گوهر تراش ممکن است یک سنگ قیمتی را به اشکال و اندازه های مختلف بسته به شکل طبیعی سنگ برش دهد و رنگ، درخشندگی و ارزش جواهر را نشان دهد. تراش هایی که روی یک سنگ قیمتی داده می شود می تواند به صورت ساده یا زاویه دار باشد. گاهی نیز تراش ها مرکب است؛ یعنی ترکیبی از تراش های ساده و زاویه دار. سنگ های قیمتی ارزش زیادی دارند و به همین دلیل هم باید در تراش و برش آنها مهارت و دقت زیادی به خرج داد.

تراش ساده سنگ قیمتی

یکی از انواع تراش هایی که در گوهرتراشی چیست وجود دارد، تراش ساده است. تراش ها یا برش های ساده به انواع تراش هایی گفته می شود که در آن به سنگ ها زاویه خاصی داده نمی شود. در نتیجه ظاهر نگین ها معمولا ساده تر است.
تراش هایی که به صورت گرد یا بیضی شکل اند یا انواع تراش های فانتزی در دسته انواع تراش ساده سنگ قیمتی قرار می گیرد. در تراش های ساده می توان ترکیبی از تراش های گنبدی را نیز دید.

تراش زاویه ای سنگ قیمتی

نوع دیگر تراش های سنگ های قیمتی، انواع تراش های زاویه ای است که در آن همان طور که می توان فهمید گوهرها زاویه دار برش داده می شوند و در نتیجه ساختار پیچیده تری دارند. در این روش تراش به دلیل این که به زاویه های بیشتر و ظریف تری نیاز است و معمولا باید بر اساس یک الگوی خاص سنگ ها تراش بخورند، از دستگاه های مخصوصی برای زاویه دار کردن گوهرهای قیمتی استفاده می شود.
به دلیل این که در این نوع تراش معمولا زاویه های بیشتری به سنگ ها داده می شود، جلا، شفافیت و درخشش سنگ های قیمتی بیشتر است و بیشتر به چشم می خورد. الماس و یاقوت معمولا با تراش های زاویه دار برش می خورند و آماده می شوند.

پولیش کردن سنگ تراش خورده

در مفهوم گوهرتراشی چیست یکی دیگر از مواردی که باید با آن آشنا شد، فرایندی است به نام پولیش کردن سنگ تراش خورده. پولیش کردن در واقع همان صیقل دادن سنگ است. که به موجب این امر سطح سنگ های برش خورده صاف تر و صیقلی تر می شود تا به این ترتیب هیچ گونه زبری و ناهمواری در سطح نگین ها دیده نشود.
تکنیک های مختلفی برای پولیش کردن سنگ های قیمتی وجود دارد. در ابتدا از دستگاه های پولیش سنگ برای صیقلی کردن سنگ ها استفاده می شود. گاهی نیز به منظور افزایش جلای سنگ ها و نگین ها از پودر پولیش هم استفاده می شود.
از یک سری شن های ساینده مخصوص نیز معمولا برای پولیش سنگ های تراش خورده قیمتی و نیمه قیمتی استفاده می شوند. این شن ها می توانند سطحی صاف و صیقلی را در سنگ ها ایجاد کنند.
برای پولیش سنگ های تراش خورده باید به چند نکته توجه کرد. اول این که تمامی سنگ ها و نگین ها را نمی توان به یک اندازه پولیش کرد و این مورد بسته به ساختار و جنس سنگ و میزان ترک ها و حفره هایی که روی آن دیده می شود دارد. سنگ هایی که ترک و حفره زیادی دارند گزینه خوبی برای پولیش نیستند.
مورد بعدی این که حتما در استفاده از انواع پودر پولیش و جلا دهنده به نوع سنگ و نکات استفاده از این ترکیبات دقت کنید و به هیچ عنوان بیش از حد نیاز از آنها استفاده نکنید.

نحوه تشخیص سنگ‌های قیمتی از سنگ‌های دیگر

یکی از اصلی ترین مفاهیم در گوهرشناسی چیست ، تشخیص سنگ های قیمتی از سایر سنگ هاست. این مهارتی است بسیار مهم که یک گوهرشناس باید در درجه اول داشته باشد. گوهرشناس باید بتواند با دیدن سنگ های مختلف آنها را از هم تشخیص دهد.

در آموزش گوهرشناسی از پایه تا پیشرفته به هنرجویان تکنیک های مختلفی که برای تشخیص سنگ های قیمتی از سنگ های معمولی وجود دارد آموزش داده می شود. در نتیجه می توان با روش های مختلف سنگ های قیمتی را از سایر سنگ ها تشخیص داد.
یکی از این روش های تشخیص سنگ های قیمتی از سایر سنگ ها، استفاده از تکنیک اپتیکی است که با دستگاه اپتیکال انجام می شود. این دستگاه نورهای مخصوصی را به داخل سنگ ها می تاباند تا از این طریق بتوان نوع سنگ و قیمتی بودن یا نبودن آن را تشخیص داد.
روش های شیمیایی و بررسی مشخصات و خواص فیزیکی سنگ ها نیز راه حل های دیگری است که یک گوهرشناس حرفه ای می تواند با استفاده از آنها سنگ های اصل و قیمتی را از سایر سنگ ها تشخیص دهد. همچنین باید بتواند بهترین سنگ های قیمتی را انتخاب کند.

سوالات متداول