در بین نرم افزار های مدل سازی سه بعدی، بدون شک نرم افزار تری دی مکس یکی از اصلی ترین و قدرت مند ترین ابزار هایی است که به راحتی می تواند بخش های بسیار مهمی از جریان کار را کنترل و مدیریت کند.
طیف گسترده ابزار های ویرایش گر قدرت مند برنامه، امکان ارائه برترین و با کیفیت ترین طراحی ها را فراهم می کند.
این ابزار به خوبی می تواند برای مدیریت صحنه های مختلف مورد استفاده قرار بگیرد. اما این تنها نکته مهم این نرم افزار نیست که آن را به بهترین گزینه مورد استفاده طراحان در تخصص ها و حرفه های مختلف تبدیل کرده است.

نرم افزار تری دی مکس در متریال دهی
یکی از مهم ترین مراحل طراحی و مدل سازی سه بعدی، متریال دهی است. این بخش می تواند تاثیر مستقیم زیادی روی نتیجه نهایی کار داشته باشند. کاربرد های تری دی مکس در متریال دهی یکی از مهم ترین شاخصه های این نرم افزار است که موجب افزایش محبوبیت و تقاضا برای این نرم افزار شده است.
متریال دهی چیست؟
برای آشنایی با قابلیت های تری دی مکس در متریال دهی باید ببینیم متریال دهی در کل چه مفهومی دارد. متریال دهی محدود به نرم افزار تری دی مکس نمی شود و در واقع فرایند تعیین جنس و ماهیت هر مدل سه بعدی در نرم افزار های مدل سازی را متریال دهی می نامند.

واقعی کردن تصاویر با متریال دهی
حال قابلیت ها و توانایی های هر نرم افزار مدل ساز سه بعدی در متریال دهی با سایرین متفاوت است. اما روی هم رفته با متریال دهی یک مدل یا طرح خام اولیه، رنگ و بافت خود را به دست می آورد و بیننده با دیدن این طرح کامپیوتری، به خوبی می تواند جنس و ساختار آن شکل و تصویر را لمس کند.
به این ترتیب متریال دهی را در واقع می توان نوعی واقعی کردن تصاویر نیز در نظر گرفت، چرا که اصلا اساس کاربرد تری دی مکس در متریال دهی برای بخش رندرینگ کار اهمیت پیدا می کند.
جایی که قرار است مدل ترسیمی نمای واقعی از مدل زنده را به معرض نمایش بگذارد.

کاربرد تری دی مکس در متریال دهی
همان طور که گفته شد نرم افزار تری دی مکس در متریال دهی یکی از بهترین ها است. این نرم افزار دارد یک سیستم ویرایش گر بسیار مناسب برای مواد است و طیف گسترده ای از گردش کار را پشتیبانی می کند. در این نرم افزار حداقل 24 ماده مورد نیاز به صورت پیش فرض در دسترس است که کاربران می توانند از آن ها در زمان واقعی استفاده کنند.
ایجاد مواد و متریال
از طرفی هم در صورت نیاز به مواد و متریال بیش تر این امکان برای کاربران وجود دارد تا مواد و متریال بیش تری را ایجاد کنند. در بخشی از نرم افزار به نام multi sub object کاربران می توانند تعداد اسلات های موجود در پنجره نمایشگر متریال را به راحتی به تعداد دلخواه خود افزایش دهند.

سیستم های متریال دهی
به صورت کلی خود سیستم های متریال دهی که در اکثر نرم افزار ها مورد استفاده قرار می گیرد، خود به نسخه های مجزایی دسته بندی می شود. یک بخش شامل ویرایش گر متریال کامپکت است و بخش دوم نیز ویرایش گر متریال مبتنی بر مواد مختلف است.
معمولا بخش دوم بیش ترین کارایی نرم افزار تری دی مکس در متریال دهی را نمایان می کند.
ابزار های مختلف تری دی مکس برای متریال دهی
اگر بخواهیم به تمام گزینه ها و ابزار هایی که تری دی مکس در متریال دهی در اختیار کاربران قرار می دهد اشاره کنیم، این موارد بسیار زیاد و متنوع هستند. اما به صورت خلاصه می توان به برخی ابزار های کاربردی این نرم افزار برای متریال دادن به مدل های سه بعدی مختلف اشاره کرد:

برخی ابزار های کاربردی
• مجموعه متریال های استاندارد پیش فرض نرم افزار که شامل انواع شیشه ها، سنگ هایی با جنس های مختلف، چوب، فلزات مختلف، مواد پلاستیکی و … می شوند
• ابزار های رنگ آمیزی که شامل رنگ های اصلی مدل مورد نظر و ابزار رنگ محیطی می شود
• ابزار های نور پردازی که هم شامل نور های پس زمینه، نور های صحنه، نور های محیطی و نور ها و سایه های خود شی مورد نظر می شود
• انواع ابزار های انعکاس نور، تعیین میزان شدت نور و انعکاس آن، میزان شفافیت اجسام و میزان عبور نور از آن ها، میزان نزدیک بودن اشیا به متریال شیشه ای و شفاف و دور بودن شان، ابزار های تعیین کننده میزان درخشش مدل ها و …
• ابزار های بافت دهی به مدل ها که هم شامل بافت های آماده هستند و هم امکان ایجاد بافت های جدید در برنامه وجود دارد
• مهم ترین بخش گزینه Map است که از آن برای ایجاد بافت ها و مواد جدید با خصوصیات متفاوت تر استفاده می شود

نحوه متریال دهی بر اساس مواد مختلف
بخش ویرایش گر متریال بر اساس ماده، یک سیستم مبتنی بر گره است که مواد و تصاویر بصری مختلف را با کشیدن و رها کردن ایجاد می کند.
به نوعی این نوع رابط امروزه به عنوان گزینه استاندارد اکثر کاربران در نظر گرفته می شود و در اکثر نرم افزار های سه بعدی از جمله تری دی مکس، از این سیستم ویرایش متریال استفاده می شود.

متریال دهی به کمک نرم افزار تری دی مکس
در این سیستم متریال دهی به کمک نرم افزار تری دی مکس می توان به تعداد دلخواه نما و جلوه های مختلف را ایجاد کرد.
این مجموعه خصوصا در نسخه های به روز تر نرم افزار تری دی مکس در متریال دهی، طیف گسترده تری از مواد را در اختیار کاربران قرار می دهد و برای مثال در معماری بیش از صد ها ماده استاندارد در اختیار طراحان قرار دارد.
بنابراین بعد از ترسیم مدل اولیه، کاربر باید با استفاده از مجموعه مواد استاندارد، جنس آبجکت مورد نظر خود را مشخص کند.

رنگ ها
در ادامه رنگ ها برای تکمیل جنس و ماهیت آن مدل سه بعدی به کار گرفته می شوند.

نور
حال نوبت اضافه کردن نور های زمینه ای، نور بازتابی، نور تابشی و نور های محیطی است.
در ادامه هم بافت های مختلف به مدل سه بعدی اضافه خواهند شد تا مدل مورد نظر به نمونه های واقعی خود نزدیک و نزدیک تر شود هم بافت های موجود در برنامه و هم بافت های جدید ایجاد شده توسط کاربران می تواند در این خصوص کاربرد داشته باشند.

اهمیت متریال دهی برای طراحی های سه بعدی
بدون شک متریال دهی بدون در نظر گرفتن هدف از طراحی سه بعدی مورد نظر، یکی از مهم ترین مراحل و پروسه های یک پروژه مدل سازی و طراحی محسوب می شود. دلیل آن هم این است که متریال دهی تعیین کننده نتیجه و کیفیت خروجی کار است.
در کاربرد های تری دی مکس در متریال دهی، از مجموعه بی نظیر از مواد و متریال واقعی استفاده می شود.
وجود این متریال و مواد واقعی است که می تواند موجب شود یک صحنه و تصویر واقعی جلوه کنند و تاثیر مورد نظر را بر بیننده داشته باشند.

رندر نهایی
اهمیت دیگری که متریال دهی با کمک نرم افزار تری دی مکس برای طراحان دارد، تاثیر آن در چگونه دیده شدن رندر نهایی کار است. به نوعی مواد به طراحان این امکان را می دهد تا مشخص کنند اشیا در رندر نهایی کار به چه صورت دیده شوند.
به این ترتیب می توان درک کرد که چرا کارایی های تری دی مکس در متریال دهی تا این حد مورد توجه قرار می گیرد و اهمیت دارد.

کاربرد تری دی مکس در متریال دهی برای تخصص های مختلف
در خصوص این که متریال دهی با نرم افزار تری دی مکس برای چه تخصص هایی کاربرد دارد، می توان گفت به نوعی هر تخصص و حرفه ای که در پروژه طراحی و مدل سازی خود از تری دی مکس استفاده می کند، کارایی های تری دی مکس در متریال دهی را هم در نظر می گیرد.
رشته های مهمی همچون معماری، طراحی داخلی، طراحی جواهرات، طراحی نما، انیمیشن سازی، ساخت بازی های ویدئویی، تبلیغات و … مهم ترین تخصص هایی هستند که از تری دی مکس برای متریال دهی استفاده می کنند.

پلاگین Vray
البته باید به این نکته مهم اشاره کنیم که سایر نرم افزار ها و خصوصا پلاگین هایی همچون Vray هم می توانند برای متریال دهی در کنار تری دی مکس مورد استفاده قرار بگیرند.
خصوصا که تری دی مکس به خوبی با سایر نرم افزار ها و پلاگین ها هم سازگاری دارد. از این رو برای مثال می توان مدل سازی را در تری دی مکس انجام داد و برای متریال دهی های پیشرفته تر، از پلاگین Vray نیز کمک گرفت.

کاربرد تری دی مکس در متریال دهی در معماری و طراحی داخلی
در بین تخصص های مختلف، معماری و طراحی داخلی بیش ترین استفاده را از تری دی مکس در متریال دهی دارند.
آن ها از این ویژگی به عنوان هسته اصلی و مرکزی تمام جزئیات طرح خود استفاده می کنند و با بهره گیری از عناصر مختلف مصنوعی و طبیعی که در معماری و طراحی داخلی وجود دارد، آن ها در پروژه های مختلفی همچون چیدمان و طراحی مبلمان، طراحی نما و … به کار می گیرند.
متریال دهی در معماری با 3DMAX
این نرم افزار طیف وسیعی از مواد و متریال را برای رشته های معماری در اختیار کاربران می گذارد که هر یک خصوصیات منحصر به فرد خود را داشته و می توانند برای بخشی از طراحی و مدل سازی کاربرد داشته باشند.
علاوه بر این برای برخی مدل ها ممکن است به متریال های جانبی بیش تری هم نیاز باشد که در این صورت می توان از چند ماده فرعی در کنار متریال اولیه اصلی در نرم افزار کمک گرفت.

اهمیت آموزش و یادگیری کار با تری دی مکس در متریال دهی
تمام مواردی که در بالا در خصوص اهمیت متریال دهی در پروژه های مختلف و عملکرد و کارایی تری دی مکس در متریال دهی گفتیم، نشان دهنده یک چیز است؛ اهمیت آموزش و یادگیری اصولی کار با تری دی مکس برای اجرای پروژه های متریال دهی مختلف.
از آن جایی که تری دی مکس یکی از نرم افزار های غول آسای مدل سازی سه بعدی در دنیا است، قطعا آشنایی با نحوه متریال دهی با این نرم افزار به صورت اصولی و حرفه ای می تواند تاثیر بسیار زیادی در موفقیت حرفه ای افراد داشته باشد.

دوره های آموزشی تخصصی از صفر تا صد تری دی مکس
متریال دهی بخش مهم کار را تشکیل می دهد و مشخص کننده میزان کیفیت و واقعی بودن مدل ها است. علاوه بر این تنوع بالا و درک متریال مختلف، پروسه متریال دهی را کمی پیچیده تر می کند.
به همین دلیل دوره های آموزشی تخصصی از صفر تا صد تری دی مکس می توانند بهترین گزینه برای کاربران جهت استفاده از تری دی مکس در متریال دهی محسوب شوند.
سوالات متداول کاربردهای نرم افزار تری دی مکس در متریال دهی
چرا متریال دهی در تری دی مکس اهمیت بالایی دارد؟
با تعیین جنس، رنگ و ویژگیهای سطوح ، اشیا در رندر نهایی حالتی واقعی پیدا میکنند و بیننده حس میکند با مواد و بافتهای گوناگون روبهروست.
چطور میتوان در تری دی مکس یک متریال ساده ساخت؟
ابتدا به پنجره Material Editor بروید، یک اسلات متریال انتخاب کنید و نوع آن (مانند Standard، Physical یا V-Ray) را مشخص نمایید. سپس رنگ پایه، درخشش و دیگر تنظیمات را تعیین کنید.
چه تفاوتی میان Standard و Physical در تری دی مکس وجود دارد؟
Standard یک مدل ساده است و بیشتر برای متریالهای پایه کاربرد دارد. اما Physical (یا PBR) بر اساس خصوصیات فیزیکی ماده، مانند شدت بازتاب و زبری تنظیم میشود و رندر واقعیتری ایجاد میکند.
چرا استفاده از نقشهها (Maps) در متریال دهی مهم است؟
با نقشهها میتوان بافتهای متنوعی به مدل داد. مثلاً نقشه Diffuse برای رنگ اصلی، Bump برای برجستگی ظاهری و Reflection برای بازتاب نور سطح کاربرد دارد.
چطور میتوان یک تکسچر را به متریال در تری دی مکس اضافه کرد؟
در بخش Diffuse یا هر کانال مورد نظر، روی دکمه None کلیک کرده و فایل تصویری (مثلاً JPG یا PNG) را انتخاب کنید. سپس میتوانید جایگیری و تکرار بافت را تنظیم نمایید.
چه اهمیتی دارد که نسبت عرض و طول تکسچر در متریال بهدرستی تنظیم شود؟
اگر تناسب تصویر با ابعاد واقعی مدل همخوان نباشد، بافت کشیده یا فشرده به نظر میرسد و باعث میشود نتیجه از حالت طبیعی خارج شود.
چطور میتوان از روش UVW Mapping برای دقیقکردن بافتهای متریال استفاده کرد؟
با افزودن Modifier به نام UVW Map روی آبجکت، تعیین میکنید بافت به چه شکلی دور مدل کشیده شود. برای اشکال منظم میتوان حالتهای Plane، Box یا Cylinder را انتخاب کرد.
کدام کانال در متریال، شفافیت اشیا مانند شیشه را کنترل میکند؟
در مدل استاندارد، مقدار Opacity برای شفافیت است. در Physical یا PBR ، تنظیمات Refraction و IOR (ضریب شکست نور) نیز روی شفافیت و شکست نور اثر میگذارند.
چطور میتوان جلوه فلزی یا طلایی را در متریال دهی تری دی مکس ایجاد کرد؟
استفاده از Reflection بالا، کاهش Diffuse، تنظیم رنگ بازتابی فلز و در صورت نیاز فعالکردن Fresnel یا IOR مناسب، جلوه فلزی را به سطح میدهد.
چرا Normal Map در متریال دهی تری دی مکس کاربردی است؟
این نقشه باعث میشود برجستگیها و فرورفتگیهای ظریف، بدون افزایش تعداد پلیگان روی سطح دیده شوند. در نتیجه با حفظ سرعت رندر، جزئیات ظاهری بالا میرود.
آیا میتوان متریالهای ساختهشده را در صحنههای دیگر هم استفاده کرد؟
بله. کافی است متریالها را در یک فایل Library ذخیره کنید یا از منوی Save Material Library بهره ببرید و در پروژههای دیگر آنها را فراخوانی نمایید.
چطور میتوان با کمک Displacement Map، حجم واقعی روی سطح ایجاد کرد؟
برخلاف Bump که فقط حالت نور را تغییر میدهد، Displacement واقعاً هندسه سطح را بالا و پایین میبرد. در رندر نهایی برجستگیها و فرو رفتگیها بیشتر حس میشوند اما زمان رندر هم زیادتر میشود.
چه زمانی به متریال چندلایه (Multi/Sub-Object) نیاز داریم؟
اگر یک مدل چند بخش مختلف با مواد گوناگون داشته باشد ولی همه در یک مش ترکیب شده باشند، میتوان با Multi/Sub-Object هر بخش را با مادهای متفاوت پوشاند.
چرا متریال دهی در تری دی مکس گاهی در محیط ویوپورت متفاوت از رندر نهایی دیده میشود؟
ویوپورت نمایش سادهتری از متریال ارائه میدهد و با موتور DirectX یا OpenGL اجرا میشود. درحالیکه رندر با موتورهای V-Ray یا Arnold تمام جزئیات نور و سایه را محاسبه میکند.
چگونه میتوان رنگ و جنس متریال را بعد از تست اولیه اصلاح کرد؟
بخشی از Material Editor یا پنجره Properties را باز کرده و روی پارامترهای Diffuse، Reflection، Roughness و نقشههای مربوطه کار کنید. سپس یک رندر آزمایشی بگیرید تا نتیجه را ببینید.
اگر بخواهیم در تری دی مکس یک پارچه مخمل بسازیم، چه نکاتی مهم است ؟
مقدار Reflection را کم کنید، Roughness یا Glossiness را بالا ببرید. در صورت نیاز از یک نقشه Bump یا Normal Map برای پرزهای ظریف روی پارچه استفاده کنید. موتور رندر نیز باید مناسب باشد (V-Ray یا Corona).
چطور میتوان در رندر اکسپوزر بالا مانع محو شدن جزییات متریال شد؟
تنظیم مناسب رنگ و نور در صحنه مهم است. از HSV Exponential یا Reinhard در Tone Mapping موتورهای رندر کمک بگیرید. همچنین میتوان با کاهش Reflectivity در متریال، جلای بیش از حد را کم کرد.
کدام ابزار برای تنظیم رنگ و تضاد متریال بدون نیاز به ویرایش در فتوشاپ مفید است؟
اکثر نسخههای تری دی مکس بخش Color Correction دارند. میتوانید آن را روی نقشه Diffuse یا سایر کانالها قرار دهید و میزان روشنایی، اشباع و کنتراست رنگ را اصلاح کنید.
چگونه میتوان متریال شیشه یخزده یا مات را در تری دی مکس ایجاد کرد؟
یک متریال شفاف انتخاب و میزان Refraction را بالا ببرید. سپس Roughness در بخش Glossiness شفافیت را کم میکند و شیشه ظاهری مات و یخزده بهخود میگیرد.
چرا انتخاب موتور رندر برای متریال دهی مهم است؟
هر موتور رندر (V-Ray، Corona، Arnold، Scanline و غیره) تنظیمات و مدل متریال خودش را دارد. درک این تفاوتها کمک میکند متریالی بسازید که با موتور انتخابی سازگار و بهینه باشد.
آیا میتوان چند نقشه را در یک کانال متریال ترکیب کرد؟
بله، بهوسیله Composite یا Mix میتوانید دو تصویر را باهم ادغام کنید. برای مثال، با یک Map لکهها و با یک Map دیگر خشها را به سطح اضافه کنید.
چه اشتباهی باعث میشود متریال چوب، مصنوعی بهنظر برسد؟
تکرار بیش از حد بافت در سطوح بزرگ. بهتر است تکسچر باکیفیت انتخاب کنید، UV Map را دقیق تنظیم نمایید و از نقشههایی مثل Bump یا Normal برای بافت بهتر استفاده کنید.
چطور میتوان در صحنههای بزرگ از یک تکسچر متریال بدون ایجاد الگوی تکراری استفاده کرد؟
بخشهای متفاوت تکسچر را کنار هم بچینید (Tiling) یا از چند نقشه Noise و Mix برای شکست الگو کمک بگیرید تا طرح تکراری به چشم نیاید.
آیا در تری دی مکس نمونههای آماده متریال وجود دارد؟
نسخههای اخیر برخی متریالهای پایه (مانند چوب، آجر، فلز ساده) را دارند. اما معمولاً برای کار حرفهای از سایتها و کتابخانههای تخصصی متریال استفاده میشود.
چطور میتوان از پلاگینهای متریال مانند Substance در تری دی مکس بهره برد ؟
با نصب افزونه، میتوانید فایلهای Substance را وارد کنید. این فایلها متریالهای پارامتریک دارند و تنظیمهای مختلفی مثل رنگ، فرسودگی و الگوی سطح را بهسرعت تغییر میدهند.
متریال دهی جزو مهمترین مراحل متریال دهی است زیرا تاثیر مستقیم و اثربخشی روی نتیجه نهایی کار دارد.
فرایند تعیین جنس و ماهیت هر مدل سه بعدی در نرم افزار های مدل سازی را متریال دهی می نامند.
رشته های مهمی همچون معماری، طراحی داخلی، طراحی جواهرات، طراحی نما، انیمیشن سازی، ساخت بازی های ویدئویی، تبلیغات و … مهم ترین تخصص هایی هستند که از تری دی مکس برای متریال دهی استفاده می کنند.
برای اطلاع از شرایط ثبت نام