مینیاتور چیست ؟ + فیلم جذاب

سبک های هنری مختلف با ویژگی ها و مشخصات منحصر به فرد خود شناخته می شوند. پشت هر یک از آنها تاریخچه ای نهفته است و هنرمندان بزرگی در این زمینه فعالیت کرده اند. یکی از هنرهای بسیار محبوب، هنر مینیاتور است.

همین الان ببین : فیلم جذاب هنر مینیاتور

مینیاتور در واقع نوعی اثر هنری دو بعدی است که شامل طراحی و خلق نقاشی های کوچک روی:

• کتاب
• پاپیه ماشه
• قالیچه
• سرامیک
• دیوار

و سایر اقلام می شود. در این بخش به صورت کامل با مینیاتور، تاریخچه آن و سبک ها و هنرمندان بزرگ این شاخه هنری آشنا می شویم.

معنای واژه مینیاتور چیست ؟

بیایید با معنای واژه مینیاتور چیست شروع کنیم. شاید اولین چیزی که با شنیدن واژه مینیاتور به ذهن شما خطور می کند، خانه های عروسکی مینیاتوری کوچک، مبلمان یا حتی یک نقاشی کوچک است. اما دقیقا این مفهومی نیست که می توان برای واژه مینیاتور در نظر گرفت.
مینیاتور ( یا به انگلیسی miniature ) یک عبارت لاتین است و به چیزهای کوچک و ظریف اشاره دارد. در دنیای هنر، به یک شاخه هنری، مینیاتور گفته می شود. مینیاتور نوعی هنر زیباست و شامل:

• نقاشی
• حکاکی
• مجسمه سازی

است.
جالب است بدانید که کلمه واقعی مینیاتور به اندازه اشاره نمی کند، بلکه از اصطلاحات “minium” که رنگ سربی قرمز مورد استفاده در نسخه های خطی منور بود و “miniare“، کلمه لاتین “رنگ کردن با سرب قرمز” گرفته شده است.

عبارت مینیاتور در منابع دیگر

در برخی از منابع دیگر نیز عبارت مینیاتور چیست را به عنوان یک کلمه فرانسوی، به معنی طبیعت کوچک در نظر می گیرند. اما معنای واقعی مینیاتوری که امروزه به عنوان یک هنر آن را می شناسیم چیز دیگری است.
در تعریف مینیاتور چیست متوجه می شویم که نقاشی ‌ها با جزئیات بسیار زیاد اجرا می ‌شوند و تمامی آثار معمولاً تمام قلم ‌های ریز یا نشانه‌ های مداد را نشان می ‌دهند، اما همه عناصر یک نقاشی بزرگ ‌تر مانند:

• ترکیب بندی قوی
• ارزش توناژ
• رنگ بدیع

را به نمایش می ‌گذارند.
از نظر ترکیب بندی، برای اینکه یک نقاشی یا طراحی به عنوان مینیاتور در نظر گرفته شود، نمی توان موضوع واقعی را بزرگتر از 1.6 اندازه طبیعی آن ارائه کرد. بنابراین، سر انسان در یک نقاشی مینیاتوری نمی تواند بزرگتر از 38 میلی متر باشد که این مقدار 1.6 اندازه واقعی سر انسان است.
در جایی که اجرای این امر امکان پذیر نیست، با کمک جزئیات و سوژه هایی که ذاتا کوچک و ظریف هستند، مانند حشرات، روح مینیاتوریسم در آثار هنری غالب می شود.

تاریخچه مینیاتور

برای شناخت مفهوم مینیاتور چیست ، مهم است که با تاریخچه این هنر هم آشنایی داشته باشیم. هنر مینیاتوری از قرن شانزدهم و هفدهم رایج بود، اما حتی به سال‌ های 200 تا 400 باز می ‌گردد، جایی که لالا از سیزیکوس در پرتره ‌هایی که روی عاج حکاکی شده بودند، تخصص داشت. نسخه ‌های خطی تذهیب ‌شده ‌ای که به زیبایی توسط راهبان تصویرسازی شده ‌اند به دهه 800 بازمی‌ گردد که معروف ‌ترین آنها کتاب سلتیک کلز و انجیل لیندیس ‌فارن انگلستان است. تصاویر مینیاتوری نیز در این مدت کارکرد مهمی داشتند، زیرا داستان های آن دوره را برای کسانی که نمی توانستند بخوانند منتقل می کردند.
در دهه 1500، برای اولین بار آثار مینیاتوری به صورت نقاشی های مستقل ظاهر شدند و دیگر بخشی از کتاب های خطی نبودند. ژان کلوئه یکی از اولین کسانی است که از مینیاتور در نقاشی های پرتره خود استفاده کرد. از معاصران و جانشینان آلمانی او، لوک هورنبولته و هانس هولبین به عنوان اولین نقاشان مینیاتور در انگلستان تلقی می شدند. هنری هشتم حامی مشتاق مینیاتور بود و پس از آن هلبین نقاش رسمی دربار شد. از او به عنوان اولین استاد مینیاتور نیز یاد می شود. اعتقاد بر این است که هنری هشتم به او دستور داد تا پرتره عروس مد نظر او را بکشد. همچنین در این زمان بود که مینیاتور به عنوان limning شناخته شد و کلمه واقعی مینیاتور در حدود سال 1586 در زبان انگلیسی مورد استفاده قرار گرفت.

هنر مینیاتور در انگلستان

در نتیجه تأثیر هلبین، سنت طولانی نقاشی مینیاتور در انگلستان ایجاد شد. این پرتره ها به خوبی اجرا و روی پارچه، مس و عاج نقاشی می شدند و می توانستند در قفسه یا جیب حمل شوند. نیکلاس هیلیارد، که یکی از شاگردان هلبین بود، اولین استاد انگلیسی نقاشی مینیاتور شد.
ساموئل کوپر به دلیل «ارائه شخصیت و قلم موی محکم و مؤثر» شهرت خود را به عنوان بزرگترین هنرمند مینیاتور انگلیسی به دست آورد و ادعا می شد که کار او «اثری در اندازه واقعی» است. قبل از عکاسی، از هنر پرتره مینیاتوری برای کشیدن تصاویری مانند عکس استفاده می شد. مردم و خصوصا درباریان از هنر مینیاتور چیست تا قبل از ورود عکاسی، برای به تصویر کشیدن پرتره های خود استفاده می کردند.

تاریخچه مینیاتور در ایران

هنر مینیاتور یکی از هنرهای اصیل ایرانی است که در دوره های تاریخی و فرهنگی مختلف ردپای آن دیده می شود. به صورت کلی این هنر قبل از ظهور اسلام در ایران رواج داشت و می توان آن در در بخش های تاریخی مختلف ایران زمین دنبال کرد.
از نظر برخی هنرمندان تاریخچه مینیاتور در ایران تقریبا به دوره قاجاریان برمی گردد و می توان آثار مینیاتوری را در این دوره دنبال کرد. مینیاتور ایرانی نیز همان هنر مینیاتوری جهانی است که به آثاری بسیار ظریف و دقیق اشاره دارد. برخی بر این باورند که شروع هنر مینیاتور از ایران بوده و ایران به عنوان خاستگاه این هنر، آن را در دیگر کشورها رواج داده است.
برخی از هنرمندان، مانی را به عنوان پیشگام سبک هنری مینیاتور ایرانی می شناسند. تصاویر و پیکرتراشی هایی که در کتاب های مانی وجود دارد، بخش مهمی از آثار هنری مینیاتوری هستند. مانی هنرمند بزرگ عصر ساسانی بود و نمونه کارهای هنری متعددی از او به جای مانده است.

مینیاتور در دوره صفویه

دوره صفویه یکی از اصلی ترین دوره های درخشش هنر مینیاتور ایرانی بوده است. یکی از شاخص ترین آثار مینیاتور این دوره، یک نسخه شاهنامه طهماسبی است که در آن بیش از 250 تصویر مینیاتوری وجود دارد. علاوه بر نقاشی، کاربرد مینیاتور چیست در بخش های دیگری همچون دیوارنگاره های کاخ ها نیز دیده می شود.

هنر مینیاتور

هنر مینیاتور شامل بخش های مختلفی می شود که نقاشی تنها یکی از آنهاست. مجسمه سازی و حکاکی نیز می توانند بخشی از این هنر باشند. به صورت کلی اگر بخواهیم هنر مینیاتور چیست را بشناسیم می توان به نقل قول از پل کرنیک در این باره اشاره کرد: به نظر می رسد که در کل عامل اساسی که تمامی آثار و خصوصا نقاشی های هنر مینیاتور را به هم پیوند می دهد، نیاز به توجه مطلق به جزئیات و وضوح است.
هر جامعه ای قوانین و دستورالعمل های خاص خود را دارد، اما به صورت کلی یک اثر هنری مینیاتوری نقاشی بسیار دقیقی است که می تواند در کف دست هم جا شود. تولید یک اثر هنری مینیاتوری معمولا به اندازه یک اثر هنری بزرگ و حتی شاید هم بیشتر زمان می برد. مهارت و نظم در اجرای یک اثر مینیاتوری اهمیت زیادی دارد.
در ایران نیز هنر مینیاتور جایگاه خاص خود را دارد و اصالت مشخصه اصلی این آثار است. هنرمندان ایرانی سابقه دنباله داری در این هنر داشته اند و آثار مختلف هنری آنها بی نظیر است. اکثر سوژه های هنر مینیاتور ایرانی از طبیعت الهام گرفته شده و در کنار ترسیم مناظر طبیعی، بخش هایی از هنر و تاریخ ایران نیز در آنها نمود کرده است.
هنر مینیاتور را می توان در زمینه های بسیار متنوعی دنبال کرد. از لحاظ تاریخی این هنر بیشتر با نقاشی کتاب ها شناخته می شود. اما با این حال می توان آن را جزئی از:

• معماری
• دیوارنگاری
• مجسمه سازی
  نیز در نظر گرفت.

نقاشی مینیاتور چیست ؟

نقاشی های مینیاتور در واقع نقاشی های بسیار ظریفی هستند که در آن جزئیات و سوژه های مختلف با نهایت ظرافت و دقت کشیده شده اند. اکثر سوژه های نقاشی های مینیاتوری از طبیعت الهام گرفته شده اند. با این حال همانطور که در تعریف مینیاتور چیست هم به آن اشاره شد، در کل این هنر به هر نوع تصویر ظریف با نهایت ریزه کاری اشاره دارد و می توان طرح هایی از پیکره های انسانی را نیز در نقاشی های مینیاتوری دید.

نام دیگر مینیاتور چیست ؟

مینیاتور را با نام دیگری نیز می شناسند. به این هنر نگارگری نیز گفته می شود و در بسیاری از منابع در تعریف مینیاتور چیست از عبارت نگارگری استفاده می شود.

سبک های مینیاتور

اگر بخواهیم بدانبم سبک های مینیاتور چیست ، باید در نظر بگیریم که این هنر در گوشه گوشه دنیا و در هر دوره ای از تاریخ داستان و جایگاه مخصوص به خود را داشته و دارد و به همین دلیل هم ویژگی های بسیار متفاوتی را می توان برای آن در نظر گرفت.
اما به عنوان یک سبک هنری اصیل ایرانی، هنر مینیاتور دارای دو سبک اصلی نگارگری قدیم و نگارگری جدید است. به ترتیب هر سبک و دوره ای، ویژگی های مختلفی نیز در این هنر اعمال شده است.

• مکتب شیراز
• مکتب تیموری
• مکتب آقا میری
• سبک فرشچیان

از اصلی ترین سبک های هنر مینیاتور یا نگارگری ایرانی هستند. نقاشی های سبک قدیم و جدید مینیاتوری همگی با ضربه های قلم موی بسیار ظریف روی یک سطح صاف اجرا می شوند. یک نقاشی مینیاتوری با جزئیات و دقت بسیار زیاد کشیده می شود.

اساتید مینیاتور

چه در عرصه جهانی و چه در خصوص هنر مینیاتور ایرانی می توان به اساتید بسیار بزرگی در این زمینه اشاره کرد. در هنر مینیاتور جهان اسم اساتید و هنرمندان بزرگی همچون ژان کلوئه شناخته شده است.
شناخته شده ترین اساتید مینیاتوریست ایرانی نیز:

• محمود فرشچیان
• مجید مهرگان
• مهین افشان پور
• محمد باقر آقامیری

هستند که حتی نام آنها را می توان در فهرست هنرمندان ثبت شده در یونسکو نیز مشاهده کرد.

وسایل مینیاتوری چیست ؟

اگر برای شما این سوال مطرح می شود که وسایل مورد نیاز مینیاتور چیست ، باید بگوییم که بسته به سبک هنری مورد استفاده در این شاخه هنری نیز از وسایلی مانند:

• بوم نقاشی
• کاغذ A4
• رنگ روغن
• آبرنگ
• قلم مو
• مداد
• پاک کن

و وسایلی مشابه است. البته اگر هدف سایر زمینه های هنر مینیاتور مانند مجسمه سازی و حکاکی باشد، قطعا به ابزارهای دیگری مانند:

• پاپیه ماشه
• رس
• ابزارهای حکاکی

و … نیاز است. بنابراین وسایلی که برای مینیاتوری به آن احتیاج دارید بسته به این دارد که بخواهید در چه زمینه ای از این هنر زیبا استفاده کنید. در برخی از آثار هنری مینیاتوری نیز از طلا و نقره استفاده می شود.

تفاوت نگارگری و مینیاتور

با وجودی که در بسیاری از منابع در تعریف مینیاتور چیست ، آن را هنر نگارگری هم معرفی می کنند؛ اما این دو تفاوت هایی نیز با هم دارند. مینیاتور واژه ای با کاربرد گسترده تر است و این هنر می تواند علاوه بر نقاشی و تذهیب کتاب، شامل مجسمه سازی، حکاکی یا دیوارنگاری نیز شود. همچنین فرم های مختلف نقاشی از نقاشی با آبرنگ گرفته تا نقاشی رنگ روغن یا نقاشی سیاه قلم می توانند در قالب مینیاتوری کشیده شوند.
از طرفی سبک های هنری غربی و شرقی می توانند شامل هنر مینیاتور شوند. اما نگارگری کاربرد محدودتری دارد و تنها به نقاشی های سبک شرقی و به خصوص نقاشی های اصیل ایرانی اشاره دارد و اکثرا می توان به نقاشی های ظریفی که در کتاب های ایرانی کشیده می شوند، نقاشی های نگارگری گفت. آثار هنری نگارگری در واقع شامل مصورسازی کتاب های ادبی و هنری ایرانی ( خصوصا کتاب های شعر و کتاب های مذهبی ) می شود.

تفاوت نقاشی واقع گرا و مینیاتور

برخی از افراد هنر مینیاتور چیست را با هنر واقع گرایانه اشتباه می گیرند. اما این دو دقیقا یکی نیستند و تفاوت هایی بین آنها وجود دارد. نقاشی های واقع گرایانه یا رئالیسم در واقع نقاشی هایی هستند که دقیقا یک تصویر طبیعی را به تصویر می کشند. تمامی جزئیات تصویر در نقاشی به تصویر کشیده می شود و نقاشی رئال دقیقا مشابه یک عکس واقعی است.
اما نقاشی مینیاتور تنها از طبیعت الهام می گیرد و دقیقا سوژه واقعی را به تصویر نمی کشد. در نتیجه به صورت کامل و دقیق تمامی جزئیات سوژه های طبیعت را به تصویر نمی کشد و تنها بخشی از آنها را با یک ترکیب بندی منحصر به فرد نمایش می دهد. در نتیجه حتی گاهی ممکن است در نقاشی های مینیاتوری کمی:

• اغراق
• خیال پردازی یا ترکیب سوژه ها
• صحنه های مختلف

وجود داشته باشد.

محل نگهداری از آثار مینیاتوری کجاست ؟

آثار هنری مختلف مینیاتوری وجود دارد که از بزرگترین هنرمندان این عرصه به جای مانده و جزو ارزشمندترین آثار هنری ایرانی است. این آثار در مکان هایی مانند:

• باغ موزه هنر ایرانی
• کاخ سعد آباد
• آستان قدس رضوی

نگهداری می شوند. علاوه بر این می توان در رویدادهای هنری که هر دو سال یک بار برگزار می شوند، آثار هنری مختلف مینیاتوری ایرانی را مشاهده کرد.

درآمد مینیاتوریست چه قدر است ؟

موضوع مهم دیگری که در خصوص هنر مینیاتور چیست باید بدانیم، درآمدی است که می توان به عنوان یک مینیاتوریست به دست آورد. در کل درآمد یک هنرمند بستگی به مهارت، جایگاه هنری و فعالیت های حرفه ای که انجام می دهد متفاوت است.
به عنوان یک هنرمند مینیاتور قوی و سطح بالا می توان با کار در دانشگاه یا آموزشگاه های هنری و از طریق تدریس مینیاتور درآمد نسبتا خوبی داشت. علاوه بر این هنرمندان مینیاتوری می توانند با نمایش آثار خود در نمایشگاه های هنری، فعالیت های حرفه ای داشته باشند و درآمد کسب کنند.

چهره مینیاتوری یعنی چه؟

چهره مینیاتوری اثری است که یک مینیاتوریست با هنر خود خلق می کند. در واقع به این سبک هنری چهره نگاری مینیاتوری گفته می شود که در آن با کمک آبرنگ و گواش، پرتره هایی به صورت مینیاتوری کشیده می شود.
اکثر چهره های مینیاتوری شبیه هم هستند و تشخیص تفاوت های آنها کمی دشوار است. ظرافت از مهمترین ویژگی های چهره های مینیاتوری است و در ترسیم آنها هنرمند از حجم سازی و سایه روشن استفاده می کند. در چهره مینیاتوری تمرکز اصلی هنرمند روی زیبایی بیشتر است.

استفاده از هنر مینیاتور در صنایع دستی

یکی از زمینه هایی که مینیاتور در آن کاربرد زیادی دارد، هنر صنایع دستی است. همیشه ادغام هنرهای مختلف با هم نتیجه ای جذاب داشته و دارد و ترکیب هنر مینیاتور چیست با هنر صنایع دستی نیز نتایج بسیار جالب توجهی را به دنبال داشته است. از فرش و گلیم گرفته تا:

• سبدهای سنتی
• ظروف سفالی
• کلاژها
• شیشه گری
• میناکاری
• کار روی چوب
• قلم زنی

همگی جزو شاخه های مختلف صنایع دستی هستند که می توان با کمک مینیاتور، آنها را جذاب تر و خاص تر کرد. برای مثال می توان به عنوان یک مینیاتوریست، طرح ها و نقش های ظریف مینیاتوری را روی یک فرش کشید یا این که با هنر خود یک قطعه سفالی را با ترکیب بندی جذاب مینیاتوری زیباتر کرد.

جمع بندی

هنر مینیاتور توسط کشورهای مختلف در دوره های مختلف تاریخی توسعه داده شده و به همین دلیل ویژگی های بسیار مختلفی دارد. با این حال برای تعریف هنر مینیاتور چیست باید آن را یک هنر سنتی در نظر گرفت که به عنوان بخش جدایی ناپذیری از هویت اجتماعی و فرهنگی هر جامعه ای است.
مینیاتور در واقع نوع خاصی از پرسپکتیو را نشان می دهد که در آن اندازه فیگورها و سوژه ها با توجه به اهمیتی که دارند، تغییر می کند. اگرچه هنر مینیاتور قرن ها وجود داشته است، اما همچنان به توسعه خود ادامه می دهد و بنابراین پیوند بین گذشته و حال را تقویت می کند. اصول و تکنیک های نقاشی سنتی در این هنر حفظ می شوند، اما هنرمندان خلاقیت فردی را نیز وارد این فرآیند می کنند.

سوالات متداول