شاتر دوربین و ديافراگم دوربین در عكاسی

وقتی به عنوان یک تازه کار عکاسی را شروع می‌کنید یکی از بزرگترین چالش‌های پیش رویتان استفاده از شاتر سرعت صحیح و تنظیم دیافراگم است.
گرفتن یک عکس خوب در حالت تنظیم دستی لذت غیرقابل وصفی دارد. اما تا زمانیکه رابطه میان سرعت شاتر و دیافراگم را ندانید چنین اتفاقی ممکن نیست. در این مقاله در مورد اینکه چگونه می‌توان سرعت شاتر و اندازه دیافراگم را به درستی بکار برد صحبت خواهیم کرد.
نکته: برای اینکه بر روی سرعت شاتر و اندازه دیافراگم تسلط کامل داشته باشید باید آنرا در حالت تنظیم دستی قرار دهید. با ثبت نام در دوره عکاسی پویااندیش با تمامی این نکات آشنا شده و تبدیل به یک عکاس حرفه ای خواهید شد.

وقتی اندازه دیافراگم را تغییر می‌دهید چه اتفاقی می افتد؟

وقتی اندازه دیافراگم را زیاد می‌کنید، دیافراگم نگهدارنده لنزهای داخلی کوچک‌تر می‌شود و مقدار نوری که می‌تواند وارد دوربین شود کمتر خواهد شد. همچنین وقتی اندازه آنرا کاهش می‌دهید محل ورود نور به دوربین بزرگ‌تر می‌شود.
در اینجا مثالی را برایتان بازگو کرده‌ایم تا بهتر در مورد تغییر اندازه دیافراگم و تاثیرش بر روی سرعت شاتر اطلاعات کسب کنید.
فرض کنید که از لنزهای 24-70mm f/2.8 با اندازه دیافراگم f/8 استفاده می‌کنید. در سرعت شاتر 1/200 ثانیه دوربینتان نمای درستی را خواهد گرفت. حالا می‌خواهید عمق کمتری را از میدان دید بگیرید پس اندازه دیافراگم را به f/2.8 کاهش می‌دهید.

با کاهش اندازه دیافراگم به 3 درجه کمتر، سه برابر نور وارد دوربین خواهد شد.
نتیجه چیست؟ یک تصویر نورانی وبرجسته

اگر اندازه دیافراگم را کاهش دهید، باید سرعت شاتر را به همان تعداد افزایش دهید.
اگر هم دیافراگم افزایش می‌دهید لازم است که سرعت شاتر را به همان تعداد کاهش دهید تا در تعادل با هم قرار بگیرند. در این مثال اندازه دیافراگم را تا سه درجه کاهش دهید.
پس برای داشتن نمای صحیح در f/2.8 باید سرعت شاتر را تا سه مرحله افزایش دهید و به 1/1600 در ثانیه برسانید. مثال دیگر زمانیست که می‌خواهید از یک منظره عکس بگیرید.
اینبار عمق زیادی از تصویر می‌خواهید، پس دیافراگم را در اندازه f/16 قرار می‌دهید.
با افزایش دوبرابر دیافراگم نور کمتری وارد دوربین خواهد شد. سرعت شاتر 1/200 در ثانیه به شما تصویری با عمق بیشتر و شفافیت کمتر خواهد داد. برای اینکه نمای درستی در عکس داشته باشید لازم است که سرعت شاتر را به 1/50 در ثانیه کاهش دهید.
وقتی اندازه دیافراگم دو نقطه بیشتر و سرعت شاتر دو نقطه پایین‌تر بیاید عکستان به همان شفافیتی خواهد بود که در f/8 و 1/200 در ثانیه بوده است.

بیشتر بخوانید: دیافراگم در عکاسی (Aperture)

با تغییر سرعت شاتر چه اتفاقی می افتد؟

وقتی سرعت شاتر دوربین را افزایش دهید، شاتر سریعتر باز و بسته می‌شود و میزان نور وارده به دوربین را کاهش دهید. همچنین با کاهش سرعت نور بیشتری وارد دوربین خواهد شد.
با تنظیمات اولیه شاتر در دوربین (f/8 در 1/200 ثانیه) شروع می‌کنیم و سپس تغییر سرعت شاتر را بر روی اندازه دیافراگم بررسی خواهیم کرد.
فرض کنید که عکاس حیات وحش هستید و می‌خواهید از یک پرنده در حال پرواز عکس بگیرید. برای اینکه عکس تار نشود باید سرعت شاتر را به 1/800 در ثانیه افزایش دهید.
با افزایش دوبرابر سرعت شاتر، ورود نور به سنسور دوربین را هم دوبرابر کاهش داده‌اید. در f/8 عکس نهایی کم نور خواهد بود. اگر دوست دارید عکاسی را بصورت حرفه ای و اصولی یاد بگیرید اما زمان آزاد لازم برای شرکت در دوره های حضوری را ندارید، می توانید در دوره های آنلاین عکاسی پویا اندیش شرکت کنید.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید دوربین DSLR

افزایش سرعت شاتر

با توجه به افزایش سرعت شاتر به 1/800 در ثانیه، لازم است که اندازه دیافراگم را هم دو برابر کاهش دهید و به f/4 برسانید تا نمای درستی برایتان ایجاد کند و دقیقاً مانند زمانی باشد که در f/8 و 1/200 در ثانیه عکس گرفته‌اید.
شاید بخواهید عکس افق گرد (panning) بگیرید، بنابراین سرعت شاتر را به 1/50 در ثانیه کاهش می‌دهید.
کاهش سرعت شاتر تا چهار برابر بدین معنی است که اجازه ورود چهار برابر نور را به دوربین داده‌اید. و در f/8 چنین کاری عکس روشنی را ایجاد می‌کند. برای داشتن نمای صحیح باید اندازه دیافراگم را تا چهار برابر افزایش دهید و به f/32 برسانید.
با بخاطر سپردن این مثال‌ها برای عکاسی در حالت تنظیم دستی، عکس‌های فوق العاده ای خواهید گرفت.

شاتر دوربین

شاتر دوربین زمان نوردهي به فيلم را كنترل مي كند و بر عوامل متحرك موضوع نيز تاثير دارد.
سرعتهاي كم شاتر دوربین، عوامل متحرك را محو و سرعت هاي زياد آن، عوامل متحرك صحنه را ثابت و بدون حركت مي كند. از قديمي ترين شيوه هاي القاي جنبش و حركت در عكاسي، نشان دادن حالت كشيدگي عناصر متحرك در تصوير است.

استفاده از سرعت زیاد و کم شاتر دوربین

با استفاده از سرعت هاي كم شاتر دوربین موضوعهاي متحرك محو مي شوند. بايد به اين مسئله توجه كرد كه كشيدگي و محو شدن نبايد به قدري زياد باشد كه تشخيص هويت عامل متحرك، مشكل باشد.
همچنين در عكسبرداري با سرعت كم شاتر دوربین، سعي شود، فضاها و عناصر ثابت در صحنه از هر گونه كشيدگي و محو شدن مبرا باشد. براي اين كار، بهتر است دوربين بر روي سه پايه نصب شود تا لرزش دست اشكالي پيش نياورد.
در اجرا و به كار گيري تكنيك هاي عكاسي، دغدغه عكاس، نشان دادن فكر و انگيزه او از ثبت تصوير به بينندگان است.

عکس از خیابان شلوغ

به طور مثال اگر تصميم داريد خيابان شلوغ و پر ترافيك را نشان دهيد بايد از لابلاي ماشين ها عكس بگيريد.
اما براي نشان دادن حركت اتومبيل ها و ايجاد نگراني در بيننده چه برنامه ايي داريد ؟
شاتر دوربین با سرعت زياد مورد استفاده قرار مي گيرد يا شاتر دوربین با سرعت كم ؟
بدون شك اگر از شاتر دوربین با سرعت زياد استفاده كنيد ماشين هاي در در حال حركت ثابت مي شوند و به نظر مي رسند آنها پشت چراغ قرمز متوقفند.
اما اگر از سرعت شاتر دوربین كم براي محور نشان دادن اتومبيل ها در حالي كه عابر پياده بدون حركت ايستاده است، به هدف خود دست يافته اييد.
اما در صورتي كه بخواهيد از يك سواركار كه از روي مانع با اسب پرش مي كند، لحظه پرش را عكاسي كنيد، بايد از شاتر دوربین با سرعت زياد بهره بگيريد، زيرا موضوع به اندازه كافي حركت و جنبش را القا مي كند.

عوامل موثر در استفاده از  شاتر دوربین

از عواملي كه در استفاده از شاتر دوربین موثر هستند مي توان به موارد زير اشاره كرد:

• هنگامي كه سمت حركت به موازات دوربين باشد، براي ثابت كردن آن سرعتهاي شاتر دوربین زياد مورد نياز است و اگر سمت حركت عامل متحرك، عمود بر دوربين صورت بگيرد، سرعت شاتر دوربین كمتري لازم دارد. اما اگر جهت حركت دوربين بين دو حالت مذكور باشد، سرعت شاتر دوربین نيز بين دو وضعيت قبلي خواهد بود.
• هنگامي كه از لنز هاي تله استفاده مي شود بايد از سرعتهاي مشتري براي ثابت كردن حركات بهره گرفت و با لنزهاي وايد، سرعتهاي كمتري مورد نياز است.
• هنگامي كه فاصله دوربين تا موضوع كاهش يابد، لازم است كه از سرعت هاي شاتر دوربین بالا استفاده گردد. از ديگر شيوه هاي بازنمايي تحرك و جنبش در عكاسي ، بهره گرفتن از سرعت كم شاتر دوربین و همسويي دوربين با جهت حركت موضوع متحرك است.

روش پانینگ

پانينگ، روشي است كه دوربين هم جهت با حركت موضوع بر حول محور بدن عكاس به حركت در مي آيد بدين ترتيب در تصوير نهايي موضوع متحرك از وضوح و جزئيات بيشتري برخوردار است،
اما فضاي زمينه كشيده و محو است.
در اين حالت، شتاب و حركت مضاعفي در عكس ديده خواهد شد.

بیشتر بخوانید: راهنمای عکاسی پنینگ (Panning Photography)

ديافراگم دوربین

عمق ميدان لنزهاي تله، كمتر نرمال و عمق ميدان لنزهاي وايد، بيشتر  از لنزهاي نرمال است.
يعني اگر با سه لنز نرمال، تله و وايد، با ديافراگم دوربین مشابه از يك صحنه عكسبرداري شود، عمق ميدان لنز وايد بيشتر و لنز تله كمتر است.
از آنجايي كه ديافراگم دوربین ، فاصله و فاصله كانوني لنزها بر عمق ميدان وضوح موثراند، براي يك عكاس لازم است كه هنگام عكسبرداري، از مقدار فضاي واضح نهايي تصوير آگاه باشد، زيرا در دوربين هاي انعكاسي وقتي دكمه شاتر دوربین فشرده مي شود، ديافراگم دوربین به صورت همزمان بسته مي شود و بالا رفتن آيينه ٤٥ درجه، پرده شاتر دوربین كنار مي رود.
به بيان ديگر، هنگام عكاسي در منظره ياب دوربين هيچ تصويري ديده نمي شود.
هنگام عكاسي با برخي دوربين ها شاتر دوربین مركزي نيز در زمان عكسبرداري بسيار كوتاه است، نمي توان عمق ميدان وضوح را تشخيص داد با در نظر گرفتن عمق ميدان صحنه در منظره ياب و تغيير ديافراگم دوربین، مي توان حالت مطلوب را به دست آورد. با بستن ديافراگم دوربین و كاهش شدت نور در منظره ياب ، تصوير تاريكتر مي شود، به اين علت در محيط هاي كم نور ، نمي توان از دكمه عمق ميدان استفاده كرد.

سوالات متداول شاتر دوربین و ديافراگم دوربین

چرا هماهنگی شاتر دوربین و دیافراگم دوربین در ثبت عکس اهمیت دارد؟
در عکاسی، شاتر دوربین و دیافراگم دوربین با کنترل میزان نور ورودی و زمان نوردهی، بر روشنایی و عمق میدان عکس تأثیر می‌گذارند. هماهنگی درست این دو عامل، تعادل نوری ایده‌آل و تصویری باکیفیت ایجاد می‌کند.

شاتر دوربین چگونه بر سرعت ثبت تصویر اثر می‌گذارد؟
شاتر دوربین با زمان باز و بسته شدنش، سرعت ثبت تصویر را تعیین می‌کند. هرچه شاتر سریع‌تر عمل کند، حرکت سوژه منجمد می‌شود و هرچه کندتر باشد، امکان ثبت حرکات به‌صورت محو یا خطی فراهم می‌شود.

دیافراگم دوربین چرا بر عمق میدان تأثیر دارد؟
دیافراگم دوربین باز یا بسته بودن روزنه‌ی عبور نور را مشخص می‌کند. وقتی دیافراگم بازتر باشد (عدد f کوچک)، پس‌زمینه محوتر می‌شود و با بسته‌تر شدن دیافراگم (عدد f بزرگ)، عمق میدان بیشتر شده و بخش‌های بیشتری از تصویر واضح خواهند بود.

چطور می‌توان با تغییر شاتر دوربین در نور کم، عکس بهتری گرفت؟
در نور کم، کاهش سرعت شاتر دوربین نوردهی را افزایش می‌دهد، اما احتمال لرزش دست و محوشدگی تصویر را بالا می‌برد. استفاده از سه‌پایه یا تکیه‌دادن دوربین به سطح ثابت، این مشکل را کاهش می‌دهد.

چرا دیافراگم دوربین تأثیر مستقیمی بر کیفیت بوکه دارد ؟
بوکه به نواحی محو پس‌زمینه در عکس اشاره دارد. هرچه دیافراگم دوربین بازتر باشد، بوکه نرم‌تر و جذاب‌تری ایجاد می‌شود و سوژه اصلی بیشتر خودنمایی می‌کند.

چه عواملی باعث می‌شوند شاتر دوربین برای ثبت عکاسی ورزشی اهمیت بیشتری پیدا کند؟
در عکاسی ورزشی، سوژه‌ها به‌سرعت حرکت می‌کنند. تنظیم شاتر دوربین روی سرعت بالا، حرکات سریع را متوقف می‌کند و عکس‌های واضح و بدون محوشدگی ثبت می‌شود.

کدام حالت تنظیم دیافراگم دوربین برای تصویربرداری از مناظر مناسب‌تر است؟
در عکس‌های منظره، بسته بودن دیافراگم دوربین (اعدادی مثل f/8 یا f/11) دامنه‌ی فوکوس گسترده‌تری ایجاد می‌کند و عناصر پیش‌زمینه و پس‌زمینه را به‌وضوح نشان می‌دهد.

چگونه می‌توان از شاتر دوربین برای خلق افکت حرکت در عکس استفاده کرد؟
استفاده از سرعت پایین شاتر دوربین باعث می‌شود سوژه‌های متحرک کشیده یا محو شوند. این تکنیک به‌ویژه در عکس‌های نورهای شبانه یا آبشارها، حس پویایی و جریان را نشان می‌دهد.

چرا بعضی از دوربین‌ها محدوده‌ی دیافراگم وسیع‌تری دارند ؟
لنزهای با حداکثر گشودگی دیافراگم بالا (عدد f کوچک‌تر) امکان ورود نور بیشتر را فراهم می‌کنند و برای عکاسی در نور کم، عکاسی پرتره و ایجاد پس‌زمینه‌ی محوتر، گزینه‌ی بهتری هستند.

در چه شرایطی استفاده از شاتر دوربین با سرعت خیلی کند پیشنهاد نمی‌شود؟
اگر سه‌پایه در دسترس نباشد یا سوژه بیش‌ازحد جنب‌وجوش داشته باشد، سرعت شاتر پایین باعث لرزش و تارشدگی ناخواسته می‌شود و کیفیت عکس کاهش می‌یابد.

چگونه می‌توان با دیافراگم دوربین باز، عکس‌های پرتره جذاب‌تری گرفت؟
استفاده از دیافراگم دوربین در حالت باز (مثلاً f/2.8) پس‌زمینه را محو می‌کند، توجه بیننده را به صورت سوژه جلب می‌کند و حس صمیمیت عکس را بالاتر می‌برد.

آیا تغییر شاتر دوربین بر رنگ تصویر هم تأثیر می‌گذارد؟
سرعت شاتر به‌طورمستقیم تأثیر زیادی بر رنگ ندارد، اما اگر نور محیط تغییر کند یا زمان نوردهی طولانی شود، تغییراتی در اشباع رنگ و حس کلی تصویر ممکن است دیده شود.

چه زمانی افزایش سرعت شاتر دوربین در نور زیاد ضروری است؟
زمانی که نور کافی در محیط وجود دارد و حرکت سوژه‌ها سریع است (مانند رویدادهای ورزشی یا حیات وحش)، افزایش سرعت شاتر دوربین برای جلوگیری از محوشدگی توصیه می‌شود.

چطور می‌توان تشخیص داد چه دیافراگمی برای یک عکس خاص مناسب‌تر است؟
انتخاب دیافراگم دوربین به عمق میدان مورد نظر و میزان نوری که در اختیار دارید بستگی دارد. برای بوکه‌ی قوی‌تر، دیافراگم بازتر و برای وضوح بیشتر در تمام بخش‌های تصویر، دیافراگم بسته‌تر کاربرد دارد.

چرا در عکاسی نجومی از زمان نوردهی طولانی برای شاتر دوربین استفاده می‌شود؟
در عکاسی ستارگان یا کهکشان راه شیری، نور محیط بسیار کم است. با بازگذاشتن شاتر دوربین برای مدتی طولانی، نور ضعیف اجرام آسمانی ثبت و تصاویر شفاف‌تری از آسمان شب ایجاد می‌شود.

آیا تغییر دیافراگم دوربین به تنظیم ISO نیاز دارد؟
بله، تغییر دیافراگم دوربین ممکن است نور تصویر را کم یا زیاد کند. برای جبران نوردهی و جلوگیری از عکس تیره یا بیش‌ازحد روشن، می‌توان به تنظیم ISO یا سرعت شاتر هم توجه کرد.

چگونه می‌توان با شاتر دوربین و دیافراگم دوربین، عکس‌های با حرکت نرم از آبشار ثبت کرد؟
پایین‌بردن سرعت شاتر دوربین باعث کشیده‌شدن جریان آب می‌شود. برای حفظ نور مناسب، بسته‌ترکردن دیافراگم دوربین و استفاده از فیلتر ND کمک می‌کند تا تصویر نوردهی درستی داشته باشد.

چرا عکاسان حرفه‌ای اغلب از اولویت دیافراگم یا شاتر در دوربین استفاده می‌کنند؟
با استفاده از اولویت دیافراگم، عکاس تمرکز خود را بر عمق میدان می‌گذارد و دوربین سرعت شاتر مناسب را تنظیم می‌کند. در اولویت شاتر هم عکاس زمان نوردهی را تعیین می‌کند و دیافراگم دوربین به‌صورت خودکار تنظیم می‌شود. این روش‌ها سرعت عمل و کنترل را افزایش می‌دهند.

چطور می‌توان جلوه‌ی بوکه‌ی رنگی در پس‌زمینه‌ی نورهای شبانه ایجاد کرد ؟
بازکردن دیافراگم دوربین (اعداد کوچک f) و فوکوس‌کردن بر سوژه‌ی نزدیک یا نیمه‌نزدیک سبب می‌شود منابع نوری دوردست در پس‌زمینه به‌صورت نقاط رنگی محو و زیبا دیده شوند.

آیا سرعت شاتر دوربین بر میزان نویز در عکس تأثیر دارد؟
به‌طورمستقیم خیر، اما اگر برای جبران کمبود نور در سرعت‌های بالا نیاز به افزایش ISO باشد، نویز افزایش می‌یابد. در نتیجه، شاتر دوربین می‌تواند به‌صورت غیرمستقیم روی نویز عکس اثر بگذارد.

چگونه می‌توان تراز سفیدی را با دیافراگم دوربین هماهنگ کرد؟
تراز سفیدی (White Balance) بیشتر بر اساس منبع نور تعریف می‌شود تا دیافراگم. اما هنگام تغییر دیافراگم دوربین، ممکن است شرایط نوری عوض شود و لازم باشد تراز سفیدی را مجدداً تنظیم کرد تا عکس رنگ‌های واقعی خود را حفظ کند.

چطور می‌توان در شرایط نوری خیلی روشن، از دیافراگم دوربین باز استفاده کرد؟
استفاده از فیلتر ND (Neutral Density) گزینه‌ی مناسبی است. این فیلتر نور ورودی را کاهش می‌دهد و اجازه می‌دهد دیافراگم دوربین در حالت باز باقی بماند، درحالی‌که عکس بیش‌ازحد روشن نشود.

چرا سرعت شاتر دوربین در عکاسی پانوراما اهمیت دارد؟
در عکاسی پانوراما، ثبت تصاویر متعدد و هم‌پوشانی آن‌ها نیازمند ثبات نوردهی است. اگر سرعت شاتر دوربین تغییر کند، قسمت‌های مختلف عکس روشنایی متفاوتی خواهند داشت و یکپارچگی تصویر نهایی کاهش می‌یابد.

آیا دیافراگم دوربین بسته باعث افت کیفیت تصویر می‌شود؟
اگر دیافراگم دوربین بیش‌ازحد بسته شود (مثلاً f/16 به بالا)، پدیده‌ی شکست نور (Diffraction) رخ می‌دهد و وضوح کلی عکس کاهش می‌یابد. انتخاب دیافراگم متعادل، کیفیت بهتر را تضمین می‌کند.

چگونه تعیین سرعت شاتر دوربین و دیافراگم دوربین به‌صورت دستی، خلاقیت بیشتری در عکاسی فراهم می‌کند ؟
در حالت دستی، عکاس تمام پارامترها را خود انتخاب می‌کند و می‌تواند نوردهی، عمق میدان و حالت سوژه را بنا به سلیقه و خلاقیت شخصی کنترل نماید. این آزادی در تنظیمات، منجر به ثبت تصاویر منحصربه‌فرد می‌شود.