سفالگری چیست ؟ همه چیز درباره هنر جذاب سفالگری

هنر سفال و سفالگری ( به انگلیسی: pottery ) یکی از قدیمی ترین و گسترده ترین هنرهای تزئینی است که در سراسر دنیا و از سال های بسیار دور بین جوامع رواج داشته است. در این هنر اشیا، قطعات هنری و تزئینی مختلف از گل ساخته می شوند..

در اکثر موارد اشیا و قطعاتی که با استفاده از گل ساخته می شوند کاربردی بوده و از آنها برای موارد مختلف استفاده می شود. برای مثال برخی از این ظروف برای نگهداری مایعات یا به عنوان ظروف غذا خوری مانند کاسه و بشقاب مورد استفاده قرار می گیرند.

هنر سفالگری

این هنر را می توان در ابعاد مختلف و برای تولید قطعات هنری متنوعی مورد استفاده قرار داد. امروزه هنر سفالگری هنوز هم محبوبیت و رواج همیشگی خود را دارد و می توان آن را به عنوان یکی از شاخه های اصلی هنرهای تزئینی و کار با دست در نظر گرفت.
در این جا بیشتر با سفالگری چیست و کاربرد آن آشنا می شویم و در ادامه نیز ابزارهای مهم مورد استفاده در این تکنیک را می شناسیم. اما برای شروع بد نیست نگاهی به تاریخچه این هنر بپردازیم.

تاریخچه سفالگری در تاریخ هنری

سفالگری سال های بسیار زیادی است که با استفاده گل و خاک رس، اجسام و ظروف سفالی متنوعی را می سازند.
از زمانی که آتش کشف شد، ساخت ظروف سفالی نیز چندان دور از انتظار نبود و این ظروف از سال هایی بسیار دور با دست ساخته می شده اند. گلدان های سفالی که دهانه آنها با انگشتان دست شکل داده شده است، احتمالا اولین سفال های ساخته شده به دست بشر بوده اند.

گلدان های کلافی بلند گلی که در دماهای پایین پخته شدند و بسیار شکننده و متخلخل بودند نیز جزو اولین کارهای ساخته شده با گل بوده اند.
در آن دوره سفالگران با تکنیک ها و ابزارهای اولیه ای که در اختیار داشتند انواع ظروف و اشیای سفالی را می ساختند. معمولا این قطعات برای اهداف عملی و کاربردی استفاده می شدند. برخی از این قطعات و اشیا نیز معرف خدایان باستان بودند و کاربرد تزئینی داشتند.

سفالگری در تمدن مصر باستان

تمدن های مصر باستان و خاورمیانه از خاک رس برای ساخت و ساز و مصارف خانگی در اوایل 5000 سال قبل از میلاد استفاده می کردند.
تا 4000 سال قبل از میلاد مصریان باستان در مقیاس های بسیار بزرگ تری درگیر سفالگری بودند. چینی های باستان نیز تا 3500 سال قبل از میلاد سفال سیاه تولید می کردند که ساختار آنها با پایه های گرد و تزئینات بافتنی شکل می گرفت. در ادامه نزدیک به 1000 سال قبل از میلاد چینی ها از چرخ سفالگری برای اولین بار استفاده کردند و لعاب های پیچیده تری را ساختند. معمولا آنها از سفال های خود در مراسم تدفین استفاده می کردند.

در ادامه سفالگری در یونان به مسیر پیشرفت خود ادامه داد و آنها با استفاده از چرخ های سفالگری شروع به ایجاد فرم های نفیس تری کردند.
در ادامه نیز کلمبیایی ها، ایبری های باستان، رومی های باستان و ژاپنی ها با ایجاد تزئینات برجسته تر روی قطعات سفالی، سفال های بسیار زیبایی را برای مصارف خانگی و همچنین کاربردهای مذهبی خلق کردند.

در اواسط قرن هجدهم بود که سفالگران اروپایی برای نخستین بار شروع به فروش برخی از قطعات سفالی در بازار کردند.
این روند ادامه داشت تا این که بریتانیایی ها تولید لعاب های جدیدتر و قطعات سفارشی در کارخانه های ساخت سفال را شروع کردند.
در اواخر قرن هجدهم صنعت سفالگری به اوج پیشرفت خود رسید و سفالگران با دنبال کردن انواع بدنه ها و لعاب های جدیدتر، از قالب های به خصوصی برای تولید مقادیر انبوه محصولات سفالی استفاده کردند تا به این ترتیب محصولاتی یک دست و با کیفیت تر را در مقادیر بالا تولید کنند.

تحقیق در مورد سفالگری ایران

با تحقیق در مورد هنر سفالگری می توان فهمید که این هنر چقدر قدمت دارد و به دوره های بسیار دوری بر میگردد. حتی می توان گفت که سفالگری جزو اولین کارهای هنری و صنعتی انجام شده به دست بشر بوده است.
حال اگر در مورد هنر سفالگری ایران تحقیق کنیم می بینیم که سفالگری در ایران هم قدمت بسیار زیادی دارد.
به نوعی می توان اصالت هنر قدیمی ایران را در سفالینه ها و ظروف گلی ساخته شده به دست بشر یافت. باستان شناسان قطعات و آثار گران بهای بسیار زیادی را در کاوش های خود به دست آورده اند.
می توان گفت که قدمت سفالگری در ایران به هشت هزار سال پیش بر می گردد. کوهستان ها و فلات های ایران منبع ارزشمندی از این آثار به جای مانده از گذشته هستند.
این آثار باستانی تنها یک قطعه گلی تاریخی و قدیمی نیستند. آنها می توانند حرف های زیادی برای گفتن داشته باشند و به ما اطلاعات بسیار ارزشمندی از تاریخ و سرگذشت مردم بدهند.

استفاده باستان شناسان از ظروف سفالی

تاریخ شناسان و باستان شناسان با کشف این آثار توانسته اند تحلیل های جالبی در خصوص نحوه زندگی ایرانیان باستان به دست آورند. اطلاعاتی که به ما در خصوص شیوه های سفالگری در گذشته، مراحل تغییر و پیشرفت این هنر و ظهور صنایع مرتبط می دهند.
هر یک از این آثار به دست آمده به یک دوره بر می گردد و می توان با استناد به آنها اطلاعات تاریخی ارزشمندی در خصوص هر دوره را به دست آورد.

نکته مهمتر تفاوت هایی است که در سفالینه های به دست آمده در هر دوره دیده می شود.

• تکنیک های ساخت سفال
• روش های به کار رفته در رنگ و لعاب دادن به کارها
• نوع و شکل ظروفی که در هر دوره ساخته شده اند
  و مواردی از این دست همگی با هم تفاوت دارند. تحقیق در مورد هنر سفالگری می تواند به نوبه خود یک رشته مجزای بسیار جذاب باشد.

روش های ساخت سفال

سفالگری چیست به دو تعریف مجزا تقسیم می شود؛ یکی سفالگری دستی که در آن هنرمند از حرکت دستان خود برای شکل دادن به گل و ساخت سفال ها استفاده می کند و دومی هم روش سفالگری با چرخ سفالگری که در آن علاوه بر مهارت دست سفالگر، از یک چرخ مخصوص هم برای ساخت سفال ها استفاده می شود.
امروزه اکثر کارهای سفالی، خصوصا آنهایی که به تعداد انبوه تولید می شوند با استفاده از روش سفالگری با چرخ انجام می شوند.
در سفالگری بدون چرخ نیز از سه روش اصلی برای ساخت سفال ها استفاده می شود که این روش ها شامل روش پینچ یا فشاری، روش ساخت سفال به روش فیتیله ای و روش ورقه ای می شوند. روش برش، فشار دادن گل ها، شکل دادن به آنها و تکمیل قطعات در این روش ها با هم متفاوت است. برای مثال در روش فشاری تنها از فشار انگشت ها به گل رس شکل می دهند و در روش ورقه ای برش های زاویه دار گل های رس را به هم وصل می کنند.

فرایند کلی سفالگری به چه صورت است؟

ماده اولیه هنر کار با سفال، خاک رس است. این ترکیب یک ساختار انعطاف پذیر و قالب پذیر دارد و می توان در زمان ساخت قطعات آن را قالب زد تا یک شکل مشخص به آن داد.
سپس هنگام تکمیل شدن و پخت در کوره، این قالب سخت می شود و یک ساختار سخت اما شکننده را تشکیل می دهد.
این ترکیب دیگر توسط هیچ یک از عوامل خوردگی فلزات یا مواد آلی آسیب نمی بیند. این پخت و حرارت همچنین از بدنه رسی این قطعات در برابر آب نیز محافظت می کند.

در حالت عادی اگر درون یک ظرف سفالی اولیه آب بریزید، این ساختار فرو می ریزد. اما بعد از گرم شدن و حرارت دیدن تا 500 درجه سانتی گراد، ساختار نرم و منعطف اولیه از بین می رود و دیگر در آب حل نمی شود.
مورد مهم بعدی این که خاک رس در واقع یک ماده نسوز است و تنها ساختار آن در حرارت سخت می شود. حال در این مراحل و برای شکل دادن قطعات سفالی مختلف از ابزارها و تکنیک های مختلفی استفاده می شود که به دنبال آن می توان شاهد تنوع بالای قطعات و اشیای سفالی بود.

مراحل سفالگری به چه صورت است؟

مراحل ساخت یک قطعه سفالی مانند گلدان یا ظروف به این صورت است که:

• ابتدا باید ترکیب ماده اولیه که همان خاک رس و آب است را آماده کرد.
  تهیه یک خاک رس با غلظت بسیار مناسب اهمیت زیادی دارد و این ترکیب نباید بیش از حد رقیق یا غلیظ باشد. اگر ترکیب اولیه به درستی تهیه نشود، محصولات ساخته شده در پایان استحکام کافی را ندارند.
• در ادامه باید با ورز دادن کامل مخلوط رس ساخته شده، یک خمیر مناسب تهیه کرد و تمامی حباب های درون آن را حذف کرد.
• بعد از آماده شدن خمیر رس، می توان شکل دادن به خمیر را آغاز کرد و از ابزار و دستگاه های مخصوص سفالگری برای ساخت قطعه مورد نظر استفاده کرد.
  در این مرحله باید دقت زیادی در حرکات و نحوه شکل دادن به ظروف کرد، چرا که ظرافت و زیبایی قطعه نهایی در این مرحله مشخص می شود.

• حال باید اجازه داد قطعه سفالی ساخته شده در معرض هوا قرار بگیرد و خشک شود.
• بعد از خشک شدن کامل آن نوبت به مرحله پخت در کوره می رسد.
• بعد از قرار دادن ظروف در کوره و تکمیل شدن پخت آنها، باید ظروف را خارج کرد و اجازه داد تا خنک شوند.

مراحل نهایی سفالگری

مرحله نهایی سفالگری مربوط به تزئینات و اضافه کردن لعاب یا پوشش به سطح ظروف سفالی ساخته شده می شود. این مراحل جزو مراحل زیبا سازی و تزئینی است و بسته به سلیقه می توان روی ظروف سفالی خام طرح ها و نقاشی های مختلف را اجرا کرد.
صاف کردن سطوح این ظروف برای اعمال نقش ها و رنگ ها ضرورت دارد تا سطح آنها صیقلی شده و بتوان با ظرافت بیشتری نقاشی روی سفال را ترسیم کرد.
در صورت لعاب کاری روی سطح ظروف سفالی برای افزایش استحکام و ماندگاری لعاب روی آنها، باید باز هم ظروف را در کوره پخت تا لعاب روی ظروف سفالی ثابت بماند.

شغل سفالگری

در بسیاری از موارد تنها هدف از یادگیری سفالگری ، یادگیری یک هنر نیست و بسیاری از افراد می خواهند به عنوان یک سفالگر وارد بازار کار شوند.

در معرفی شغل سفالگری برای کودکان باید به آنها در مورد جزئیات کامل این که

• شغل سفالگری چیست
• نحوه ورود به این حرفه
• آینده شغلی
• مهارت های مورد نیاز شغل سفالگری
  توضیحات لازم را داد.

بازار کار خوبی برای سفالگری وجود دارد و می توان در زمینه صنایع دستی و عرضه محصولات هنری در این عرصه مشغول به کار شد، به شرطی که تمام پیش نیازهای این حرفه را داشته باشید.
یک سفالگر می تواند با ساخت محصولات خود و فروش آنها به سایر فروشگاه ها یا عرضه آنها در نمایشگاه های صنایع دستی وارد بازار کار شود.
در عصر دیجیتالی برای راه اندازی شغل سفالگری می توان به صورت آنلاین هم نمونه کارهای خود را به نمایش گذاشت و آنها را به فروش رساند.

مشاغل سفالگران

می توان با بستن قرارداد با شرکت ها و فروشگاه های بزرگ سفارشات عمده گرفت و تابلوهای نقش برجسته یا آثار دکوری مختلفی را تولید کرد.
در نهایت این که برخی از افراد هم به عنوان مدرس سفالگری مشغول به کار شده و به این شکل از شغل سفالگری درآمد کسب می کنند.
در موسسات مختلف سفالگرانی که مهارت و تجربه زیادی دارند می توانند به عنوان مدرس مشغول به کار شوند.
با این حال برای این که بتوان در شغل سفالگری موفق شد علاوه بر مهارت های اصلی به یک سری مهارت های جانبی هم نیاز است. در درجه اول اصول بازاریابی و پیدا کردن مشتریان هدف مهم است.
درست مانند دیگر تخصص ها در شغل سفالگری هم باید بتوانید به خوبی اصول بازاریابی را دنبال کنید و محصولات را مطابق نیاز و خواست مشتریان آماده کنید. سایر مهارت های ارتباطی نیز در این شغل مهم است.

متن در مورد سفالگری

زمانی که به این فکر می کنیم که سفالگری چیست و چه چیزی در آن نهفته است که می تواند اینقدر جذابیت داشته باشد، باید نگاهی به ماهیت این هنر بیاندازیم. سفالگری به معنای واقعی کلمه خالق چیزی بودن است.
شما با آب و خاک و کمی رنگ می توانید معجزه گر شوید و قطعاتی خلق کنید که باور کردنی نیست.

• قدمت
• تاریخ
• هنر
• خلاقیت
• زیبایی
• شگفتی
• منحصر به فرد بودن
• بی نهایت بودن
  تمام آن چیزی است که می تواند سفالگری چیست را پاسخ دهد.
  با سفالگری روح خود را پرورش دهید و به زیبایی برسانید. می توانید با این هنر خالق چیزی باشید که تنها به شما مربوط می شود و امضای شما را دارد.

کاربردهای سفالگری

سفالگری از دوره های قدیم تا کنون کاربردهای بسیار متنوعی داشته است. در گذشته همان طور که پیش از این هم گفته شد بخش عمده ظروف سفالی تولیدی با هدف استفاده از آنها به عنوان ظروف غذاخوری بود و این قطعات و اشیا بیشتر در قالب بشقاب و کوزه و … تولید می شدند.

هنوز هم ظروف سفالی تولید می شوند که می توان از انها برای مصارفی این چنینی بهره برد. کاربرد دیگر این ظروف که بیشترین درصد را به خود اختصاص می دهد، استفاده از این ظروف به عنوان اشیا و قطعات تزئینی و هنری است. گلدان ها و دیوارکوب های تزئینی سفالی محبوبیت بسیار زیادی دارند. تولید این ظروف در بسیاری از کشورها بخش مهمی از صنایع دستی آنها را تشکیل می دهد.

در گذشته ظروف سفالی کاربردهای دیگری نیز داشتند. در دوره باستان این ظروف به عنوان نمادهای مذهبی یا بزرگ داشت شخصیت ها و بزرگان تاریخی ساخته می شدند.
بسیاری از خدایان باستان نیز به صورت قطعاتی سفالی ساخته و نگهداری می شدند. در مراسم های مذهبی در دوران باستان این ظروف سفالی کاربرد زیادی داشتند.

کاربرد دیگر ظروف سفالی

یک کاربرد مهم دیگر ظروف سفالی، کاربرد ظروف تاریخی و به جا مانده از سال های بسیار دور است. این ظروف می توانند مسیر روشنی از تاریخ را در اختیار باستان شناسان و تاریخ دان ها قرار دهند و در بسیاری از عملیات های حفاری و باستان شناسی ظروف سفالی یافت شده می توانند مورد نظر باستان شناسان باشند.
بسیاری از این قطعات به عنوان آثار باستانی در موزه ها نگهداری می شوند و از آنها برای مطالعه تاریخ استفاده می شود. آیا می دانید این هنر برای کودکان مزایای زیادی دارد؟ می دانید چرا رنگ‌‌ آمیزی سفال برای کودکان مفید است ؟

ابزارهای مختلف مورد استفاده در سفالگری

در هنر سفالگری می توان از طیف وسیعی از ابزارها و متریال ها استفاده کرد. نکته مهم این که این هنر در ابعاد مختلفی نیز قابل اجراست. هم می توان به عنوان یک هنر دستی ساده در خانه آن را با ابزارهایی ابتدایی انجام داد و هم می توان در کارگاه های سفالگری یا حتی در کارخانه های بزرگ تولید این قطعات را در مقیاس های گسترده تر انجام داد.
به همین جهت ابزارهایی که ممکن است در صنعت سفالگری و هنر دستی کار با سفال مورد استفاده قرار بگیرد تنوع بسیار زیادی دارد.
نکته مهم دیگر این که بسیاری از این ابزارها کاملا ضروری نیستند و تنها استفاده از آنها می تواند کار با خاک رس را آسان تر کرده و ظاهر نهایی کار را ارتقا دهد.

مهمترین ابزار وسایل یک سفالگر

مهم ترین ابزار و وسایلی که یک سفالگر به آنها نیاز دارد شامل موارد زیر می شود:

• حوله و پیشبند
• چرم یا پوست
• ابزارهای مخصوص آماده سازی خمیر رس مانند بیلچه، سطل، ظروف پلاستیکی، پتک و …
• سوزن های سفالگری
• ابزار سیم برش یا سیم های قطع کننده
• چاقوی مخصوص کار با سفال
• ابزارهای مخصوص خراش و برش روی کارهای سفالی
• ابزارهای حلقه، سیم و تراش
• ابزار آلات چوبی سفالگری
• اسفنج
• قلم مو
• ابزارهای اندازه گیری
• کاسه و آب
• چرخ سفالگری
• کوره و خشک کن برای پخت سفال
• ابزارهای تراش دهنده و کاهنده

تمامی این ابزارها بسته به سطح کار با سفال و قطعاتی که ساخته می شوند، ممکن است مورد نیاز باشند. ابزارها از مرحله اول یعنی برای:

• آماده سازی خمیر خاک رس تا شکل دهی و صاف کردن سطوح
• افزودن خطوط و جزئیات به کار، تکمیل کردن و پخت قطعه سفالی مورد نظر
• در پایان تزئین و تکمیل طرح نهایی
  مورد استفاده قرار می گیرند.

چرخ سفالگری چیست ؟

سفالگری را می توان به دو روش انجام داد؛ یکی از آنها به صورت دستی است و روش بعدی نیز با استفاده از چرخ سفالگری قابل انجام است. چرخ سفالگری در واقع دستگاهی است که گل روی آن سوار شده و با چرخش آن، می توان به گل ها شکل داد و ظروف سفالی را ساخت.
خرید چرخ سفالگری می تواند روند ساخت سفال ها را بسیار سریع تر کند، چرا که سرعت دست را بیشتر می کند و در کل سفالگری با چرخ راحت تر انجام می شود.
برای خرید چرخ سفالگری می توان از بین سه نوع اصلی این چرخ ها یکی را انتخاب کرد. یکی از آنها چرخ سفالگری پایی یا پدالی است که سرعت چرخش سفال ها با پای سفالگر تنظیم می شود.
مدل دیگری که وجود دارد، چرخ سفالگری برقی است که معمولا از آن برای انجام کارهایی با تعداد بالا استفاده می شود. در نهایت چرخ سفالگری های مینیاتوری که می توان با آنها وسایل سفالی بسیار کوچک را ساخت.

در آموزش سفالگری چیست برای کودکان معمولا آنها را با چرخ های سفالگری مینیاتوری آشنا می کنند چرا که می توانند با این چرخ های کوچک به راحتی کار کنند و قطعات سفالی خود را بسازند.
قیمت چرخ سفالگری بسته به:

• مدل
• اندازه
• کارایی
  که دارد متفاوت است. چرخ های مینیاتوری جزو انواع ارزان ترند و مدل های برقی هم جزو انواع چرخ سفالگری گران قیمت تر محسوب می شوند.
  برای اطلاع از قیمت چرخ سفالگری و انتخاب بهترین و مناسب ترین گزینه بر اساس نوع کاری که انجام می دهید می توانید با مرکز تصویرگران پویا اندیش تماس بگیرید تا کارشناسان این مرکز شما را در این زمینه به صورت کامل راهنمایی کنند.

استحکام سفال

در مبحث سفالگری چیست یکی از نکات و اصول مهم ساخت انواع سفال، دنبال کردن تمام مراحل ساخت و پخت به صورت اصولی است.
استحکام سفال هایی که ساخته می شوند اهمیت زیادی دارد و این امر تا حدود زیادی به رعایت چند نکته اساسی بستگی دارد. اما استحکام سفال به چه مواردی بستگی دارد ؟
اولین مورد در استحکام سفال نوع خاک یا گل رسی است که از آن برای سفالگری استفاده می کنیم. هر چقدر این خاک مرغوب تر باشد قطعا کیفیت و دوام نهایی کارها هم بیشتر است.
نکته مهم بعدی در استحکام سفال هایی که می سازیم مربوط به مراحل آماده سازی گل ها می شود. ورز دادن و هواگیری دو مرحله مهم در سفالگری است که درست انجام دادن شان تاثیر زیادی روی استحکام سفال ها خواهد داشت.
اگر گل ها به خوبی ورز داده نشوند یا هوای آنها به صورت کامل گرفته نشود، احتمال سست بودن سفال ها بسیار زیاد است.
در نهایت مرحله پخت اهمیت زیادی در استحکام نهایی سفال ها خواهد داشت. برای این که سفال ها در پایان دوام و کیفیت لازم را داشته باشند باید آنها را در دمایی مناسب در کوره پخت. در نتیجه باید بسته به نوع ظروفی که می خواهید بسازید درجه حرارت مناسب پخت آن را پیدا کرده و مدت زمان لازم برای پخت را هم رعایت کنید.

انواع خاک رس و سفال مورد استفاده در هنر سفالگری

نکته مهمی که در خصوص استفاده از خاک رس به عنوان ترکیب اولیه سفالگری وجود دارد، تنوع این ماده به ظاهر ساده اولیه است.
در سفالگری می توان بسته به:

• نوع پروژه
• سبک کار
• ماهیت قطعه نهایی
  از خاک رس های مختلفی استفاده کرد. علاوه بر این بسته به:
• روش تکمیل و پخت قطعات
• لعاب کاری قطعات
  و سایر موارد، قطعات سفالی متنوعی نیز داریم.

انواع خاک رس مورد استفاده در هنر سفالگری شامل:

• خاک رس کائولن
• رس بال
• خاک نسوز
• خاک رس
  خشت می شود. این ترکیبات هر کدام برای تولید نوع متفاوتی از قطعات سفالی مورد استفاده قرار می گیرند و مشخصات و ویژگی های متفاوتی دارند.

انواع خاک رس

برای مثال خاک رس کائولن سفید رنگ است و معمولا برای ساخت ظروف چینی از آن استفاده می شود. خاک رس بال نیز که در رنگ های متنوعی در دسترس است معمولا برای ساخت ظروف چینی و سرامیکی مورد استفاده قرار می گیرد.
خاک نسوز همان طور که از نام آن نیز می توان متوجه شد، یک نوع خاک رس بسیار مقاوم است. ظروف تهیه شده از آن می توانند در برابر آتش و دماهای بسیار بالا مقاومت زیادی داشته باشند.
در نهایت خاک رس خشت که جزو در دسترس ترین و مقرون به صرفه ترین نوع خاک رس است و معمولا از آن برای تولید ظروف سفالی متنوع ارزان قیمت استفاده می شود.
اکثر قطعات سفالی مانند گلدان ها و کوزه های سفالی با استفاده از این ترکیب ساخته می شوند.

نکته دیگر متمایز کننده قطعات سفالی، نوع لعاب به کار رفته روی آنها و سبک پخت و تکمیل این قطعات است.
برای مثال در لعاب کروم مانند، رنگ بدنه قطعات سفالی بین قرمز تیره تا سیاه متغیر است.
گاهی نیز سطح کار با لعاب شفاف یا با لعاب قلع مات پوشانده می شود. ظروف کرم نیز با لعاب شفاف کرم رنگ پوشش داده شده اند.

در دوره های آموزش سفالگری در موسسه هنری پویا اندیش تمامی تکنیک ها، مراحل کار با سفال، آشنایی با انواع خاک رس و روش های کار با سفال به صورت کامل آموزش داده می شود. می توان با شرکت در این دوره های آموزشی به صورت حرفه ای نحوه کار با سفال را یاد گرفت.

انواع ظروف سفالی کدام است؟

علاوه بر نوع خاک رس و لعاب مورد استفاده در ساخت ظروف سفالی، بسته به ماده اولیه، نسبت های به کار رفته در ترکیب مواد و نوع پخت نیز انواع مختلفی از ظروف سفالی را داریم.
برخی از این ظروف که همان سفال های رسی اولیه هستند که معمولا بافتی متخلخل و درشت تر دارند. این سبک از ظروف سفالی و خاک رس به کار رفته در تولید آنها در ساخت آجر مورد استفاده قرار می گیرد.
می توان کاربرد آن را در تهیه مصالح ساختمانی در نظر گرفت.

ظروف سفالی گلی دسته دیگر این ظروف هستند که در تهیه قطعات سرامیکی خشن تر از آنها استفاده می شود. قطعات تولید شده با این نوع خاک رس معمولا در فضاهای باز استفاده می شود و گلدان هایی که برای کاشت گیاهان مورد استفاده قرار می گیرند معمولا از این نوع هستند.
حتی مشهورترین قطعات سفالی یافت شده در موزه ها نیز از نوع سفال گلی است.

انواع دیگر ظروف سفالی

نوع دیگر ظروف سفالی انواع ظروف سنگی هستند که از یک خاک رس سخت برای تولید آنها استفاده می شود. این ظروف چینی که تخلخل کمتری دارند و محکم ترند، برای تولید ظروف کاربردی استفاده می شود و انواع ظروفی که برای پخت و پز یا نگهداری مایعات مورد استفاده قرار می گیرند از این نوع هستند.
آنها می توانند به خوبی در برابر سرما و گرما مقاومت کنند و حتی می توان آنها را روی اجاق یا درون مایکروویو نیز قرار داد.

دسته دیگر ظروف سفالی، انواع ظروف چینی از نوع پرسلن هستند که هم دوام بالایی دارند و هم به دلیل ظرافت زیاد آنها، برای تولید ظروف چینی مورد استفاده قرار می گیرند.
پرسلن دارای ذرات رس بیشتری نسبت به سایرین است و برای ترکیب و کار با آن به آب بیشتری نیاز است. تهیه این دست ظروف سفالی برای افراد مبتدی کار دشواری است و چالش برانگیز است.
تمامی ظروف چینی از این نوع ترکیب ساخته شده اند. حتی

• کلکسیون های تزئینی
• عروسک های چینی
• فنجان ها
• لیوان ها
  و … نیز با پرسلن ساخته می شوند.

فواید و معایب سفالگری

حالا که با تعریف کاملی از این که سفالگری چیست و چطور می توان وارد این رشته شد آشنا شدیم، بهتر است کمی هم از معایب و مزایای سفالگری بگوییم. قطعا برای یک رشته و شغل هنری گفتن معایب کمی سخت است و بهتر است ابتدا با مزایای سفالگری شروع کنیم.
مزیت های شغل یا هنر سفالگری هم برای روح و روان و هم برای جسم است. هنرهایی مانند سفالگری می توانند میزان تمرکز افراد را بیشتر کرده و برای رفع استرس و آرامش دادن به روح بسیار مفید باشند.
افزایش حس اعتماد به نفس، خودشناسی، حس شادی و امید و … از جمله مزیت هایی است که با سفالگری به دست می آورید.
خصوصا مزیت های سفالگری برای کودکان قابل توجه است. این رشته می تواند به آنها کمک کند خودشان را بهتر بشناسند، اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند و بتوانند به خوبی خلاقیت و استعدادهای خود را بشناسند و پرورش دهند.

مزایای سفالگری از نظر جسمی

از نظر جسمی هم این هنر و حرفه می تواند مزیت های زیادی داشته باشد که یکی از آنها تقویت عضلات دست و مچ و بالا بردن توان آنهاست.
از دیگر مزایای سفالگری می توان به تاثیر آن در زنده کردن فرهنگ و تمدن اشاره کرد. سفالگری ریشه در تمدن های دور دارد و با فرهنگ اصیل ایرانی پیوندی دیرینه دارد. در نتیجه انجام آن می تواند ما را به اصل و ریشه فرهنگی مان پیوند دهد.
معایب زیادی را نمی توان برای سفالگری در نظر گرفت. البته که قطعا مانند هر هنر دیگری در صورت عدم رعایت نکات ایمنی ممکن است خطراتی نیز وجود داشته باشد. شاید بتوان یکی از بزرگترین معایب شغل سفالگری را مربوط به بازار کار آن در نظر گرفت.
چالش های زیاد ورود به بازار کار و درآمد خوب داشتن در این شغل یکی از بزرگترین ایرادهایی است که می توان به عنوان معایب سفالگری چیست در نظر گرفت.

آیا می توان از طریق هنر سفالگری درآمد کسب کرد؟

این هنر سال هاست که با اهداف مختلفی دنبال می شود. اما امروزه بسیار بیشتر از قبل به هنر سفالگری و ساخت قطعات سفالی مختلف نگاه تجاری می شود و می توان این ظروف و قطعات را در ابعاد و مقیاس های بسیار گسترده و با اهداف تجاری تولید کرد.

کارخانه های بسیار زیادی در دنیا وجود دارند. این کارخانه ها با تولید انبوه این ظروف با کیفیت ها و ساختارهای مختلف، ظروف و اشیای کاربردی سفالی را به بازار عرضه می کنند. علاوه بر این کارهای دستی و تزئینی سفالی در بازار صنایع دستی به فروش می رسند.
از آن ها می توان در صنعت هنر صنایع دستی از این قطعات استفاده کرد. با یادگیری سفالگری به صورت حرفه ای در یک آموزشگاه معتبر مانند پویا اندیش می توانید بعد از گرفتن مدارک مربوطه، به صورت یک سفالگر حرفه ای نحوه کار با سفال و سفالگری را به هنرجویان آموزش داد.
در بسیاری از کشورها سفالگری به عنوان یک رشته تخصصی در دانشگاه ها تدریس می شود. در نتیجه می توان به خوبی به میزان اهمیت بالای این هنر و محبوبیت جهانی آن پی برد.

سوالات متداول سفالگری

چرا سفالگری از گذشته تا امروز محبوب مانده است ؟
این هنر با استفاده از خاک رس و شکل‌دهی آن در کنار کوره ، روشی قدیمی برای خلق ظروف و اشیای کاربردی بوده و همچنان به‌خاطر سادگی و زیبایی طبیعی طرفداران زیادی دارد.

چطور می‌توان از خاک رس مناسب برای ساخت سفال مطمئن شد؟
با لمس‌کردن و بررسی میزان چسبندگی، می‌توان از کیفیت خاک رس آگاه شد و تشخیص داد آیا برای شکل‌دهی ظروف یا مجسمه سفالی مناسب است یا خیر.

چرا کوره در سفالگری نقش تعیین‌کننده‌ای دارد؟
حرارت بالا در کوره باعث می‌شود ساختار خاک رس تثبیت شود و پس از خنک‌شدن، قطعه نهایی استحکام لازم را پیدا کند و قابلیت استفاده داشته باشد.

چگونه می‌توان لعاب مناسب برای ظروف سفالی انتخاب کرد؟
نوع لعاب به کاربری ظرف و سلیقه هنرمند بستگی دارد؛ لعاب مات یا براق، شفاف یا رنگی، هر یک جلوه‌ای متفاوت به سفال می‌بخشد و باید با طرح سازگار باشد.

چطور می‌توان یک ظرف سفالی بدون ترک ایجاد کرد؟
رطوبت یکنواخت در خاک رس، ورز دادن خوب و خشک‌کردن آهسته پیش از قراردادن در کوره، مانع ایجاد ترک در بدنه سفال خواهد شد.

آیا سفالگری نیازمند ابزارهای پیچیده است؟
چرخ سفالگری، ابزارهای ساده‌ای مانند کاردک و اسفنج و البته کوره برای پخت نهایی کافی هستند و نیاز به وسایل بسیار تخصصی نیست.

چگونه می‌توان با ایجاد بافت روی سفال، جلوه‌ای خاص به آن داد؟
استفاده از ابزارهایی مثل مهر یا ضربه‌زدن با قلم مو روی بدنه نیمه‌خشک سفالی، بافت‌های جذاب و منحصربه‌فردی ایجاد می‌کند.

در چه مرحله‌ای لعاب روی سفال اعمال می‌شود ؟
پس از پخت اولیه در کوره، سفال به اصطلاح بیسکویت شده است و آماده دریافت لعاب می‌شود. سپس در پخت دوم، لعاب ذوب و به سطح می‌چسبد.

چرا در سفالگری سنتی از نقوش اصیل ایرانی استفاده می‌شود؟
این طرح‌ها ریشه در فرهنگ و تاریخ ایرانی دارند و با ترکیب رنگ و فرم روی سفال، هویت هنری منحصربه‌فردی ایجاد می‌کنند.

چطور می‌توان در خانه با کمترین امکانات سفالگری را تجربه کرد؟
با تهیه خاک رس مرغوب، ساختن قالب ساده یا کار با دست و پخت در کوره مخصوص سفال یا حتی کوره‌های کوچک خانگی، امکان تجربه اولیه فراهم می‌شود.

آیا امکان رنگ‌آمیزی سفال پیش از لعاب‌کاری وجود دارد؟
برخی رنگ‌ها یا اکسیدهای فلزی را می‌توان روی بدنه نیمه‌خشک به کار برد و سپس لعاب شفاف روی آن اعمال کرد تا طرح به‌خوبی حفظ شود.

چرا ورز دادن خاک رس در سفالگری اهمیت دارد؟
این کار حباب‌های هوا را از بین می‌برد و بافت خاک را یکدست می‌کند؛ به همین دلیل قطعه نهایی پس از پخت، مقاوم‌تر و بدون ترک خواهد بود.

چگونه می‌توان از ظروف سفالی در برابر آب و رطوبت محافظت کرد؟
لعاب مناسب یا پوشش رزینی درون ظرف باعث می‌شود سفال در تماس با آب دوام بیشتری داشته باشد و ماندگاری آن بالاتر رود.

چرا تنظیم دمای کوره در سفالگری چالش‌برانگیز است؟
در صورتی که دما بیش از حد بالا یا پایین باشد ، بدنه سفال ترک می‌خورد یا لعاب خراب می‌شود. رسیدن به دمای دقیق و زمان مناسب پخت، مهارت و تجربه می‌طلبد.

چطور می‌توان فرم‌های مدرن در سفالگری ایجاد کرد؟
با استفاده از ایده‌های امروزی در طراحی ، تمرکز بر خطوط ساده و زاویه‌های خلاقانه، قطعات سفالی با جلوه مدرن و مینیمال خلق می‌شود.

آیا امکان ساخت مجسمه‌های دکوراتیو با سفالگری وجود دارد؟
خاک رس قابل‌انعطاف است و به هنرمند آزادی می‌دهد تا حجم‌های پیچیده و هنری را بسازد؛ پس مجسمه‌های سفالی هم طرفداران خاص خود را دارند.

چگونه می‌توان در سفالگری به تولید انبوه رسید؟
استفاده از قالب‌های گچی یا پرس‌های مکانیکی در کارگاه‌های سفالگری راهی برای شکل‌دهی سریع ظروف و بالا بردن حجم تولید به‌شمار می‌رود.

چرا در برخی مناطق ایران سفال بدون لعاب تولید می‌شود؟
برخی سبک‌های سنتی، بدون لعاب هستند و ماهیت خاک و فرم طبیعی آن را حفظ می‌کنند. این سبک سنتی در برخی مناطق بخشی از هویت فرهنگی محسوب می‌شود.

آیا یادگیری سفالگری برای کودکان مناسب است؟
با کار روی خاک رس ، قوه تخیل و مهارت دست‌ورزی کودکان تقویت می‌شود. در عین حال فرصتی برای آشنایی با هنرهای سنتی به‌وجود می‌آید.

چطور می‌توان سفال لعاب‌خورده را به‌درستی در دکوراسیون خانه به کار برد؟
انتخاب رنگ لعاب متناسب با فضای داخلی و قرار دادن ظروف یا مجسمه‌های سفالی در جایی با نور مناسب، جلوه زیبایی را برای دکوراسیون فراهم می‌کند.

چگونه سفالگری به حفظ میراث فرهنگی کمک می‌کند؟
آموزش تکنیک‌های سنتی و ترویج استفاده از ظروف سفالی باعث زنده‌ماندن طرح‌ها و روش‌های قدیمی می‌شود و اصالت فرهنگی را حفظ می‌کند.

چرا برخی سفالگران ترجیح می‌دهند از چرخ سفالگری استفاده نکنند؟
برخی افراد کار با دست را آرام‌بخش‌تر و هنری‌تر می‌دانند و ترجیح می‌دهند با روش‌های قدیمی یا ساختارهای بدون چرخ، قطعات منحصربه‌فرد بسازند.

آیا امکان تعمیر سفال شکسته وجود دارد؟
در مواردی با کمک چسب‌ها و مواد ترمیمی مخصوص، می‌توان ترک‌های کوچک را پر کرد، اما استحکام اولیه سفال کاملاً بازیابی نمی‌شود.

چطور می‌توان مواد دورریختنی را در سفالگری به کار گرفت ؟
ترکیب خاک رس با برخی الیاف بازیافتی یا استفاده از رنگ‌های طبیعی و روش‌های کم‌مصرف، تأثیر مثبتی بر محیط زیست دارد و هنری پایدار ایجاد می‌کند.

آیا پس از پخت اولیه می‌توان تغییرات روی سفال ایجاد کرد؟
بدنه سفال پس از پخت اولیه سخت می‌شود و امکان تغییر فرم وجود ندارد ؛ اما می‌توان تزیینات کوچکی مانند نقاشی یا کنده‌کاری سطحی را انجام داد.

چرا در کارگاه‌های آموزشی سفالگری بر ارتباط ذهن و دست تأکید می‌شود ؟
فرآیند شکل‌دادن به خاک رس و دیدن نتیجه کار، خلاقیت ذهنی را تحریک می‌کند و هماهنگی دست و چشم را بهبود می‌بخشد.