10 عنصر مهم در طراحی مد

طراحان مد پیشرو، تولیدکنندگان پوشاک و کارشناسان نساجی با گذشت هر سال یا فصل، نگرانی­ ها و دغدغه­ های مشترکی دارند. این دغدغه­ ها در اصل همان عناصر مد هستند که در فرایند طراحی مد با هم ترکیب می ­شوند و لباس­ ها و اکسسوری­ های جذاب و به­ روز را خلق می ­کنند. این عناصر ریشه در افکار، بحث­ ها و ایده­ های طراحی لباس آن ها دارند و هر طراح مد که قصد تحصیل در این رشته را دارد یا با کمک آموزشگاه­ های مد و طراحی لباس قصد دارد به یک طراح حرفه ­ای مد بدل شود، باید این عناصر مهم مد را بشناسید. در این مقاله از تصویرگران پویااندیش به بررسی مهم ترین عناصر مد در طراحی لباس پرداخته ایم. با ما همراه باشید.

رنگ

ظاهر لباس استفاده می ­شود. برخی از رنگ‌ ها در چرخه‌ های مد مختلف، مد تلقی می ‌شوند و طراحان مد معمولاً از آن پیروی می ‌کنند. رنگ اولین چیزی است که در مورد لباس، توجه همه را به خود جلب می ­کند. ارزش (روشنی یا تیرگی) و شدت رنگ (کم ­رنگی یا سیری) پارچه­ هایی که در یک طراحی استفاده می ­شود، نسبت رنگ­ های مختلف استفاده ­شده، رنگ اکسسوری­ های مورد استفاده، جایی که رنگ­ ها در آن قرار می ­گیرند، همگی در فرایند طراحی مد به عنوان اولین برداشت بیننده بسیار مهم هستند.

اصولا رنگ­ ها به دو دسته رنگ­ های گرم و رنگ­ های سرد و سپس سیاه و سفید (رنگ های خنثی)، طبقه ­بندی می ­شوند. طراحان از رنگ­ ها برای ایجاد بزرگ­ تر یا کوچک ­تر نشان دادن سایز افراد، نوردهی و غیره، استفاده می ­کنند؛ مثلا رنگ­ های تیره و سیر می ­توانند توهم فاصله ایجاد کنند یا رنگ­ های روشن باعث می ­شوند که یک لباس، بزرگ تر از لباس تیره به نظر برسد. از طرح­ های رنگی موثر هم برای بهبودظاهر لباس استفاده می ­شود. برخی از رنگ‌ ها در چرخه‌ های مد مختلف، مد تلقی می ‌شوند و طراحان مد معمولاً از آن پیروی می ‌کنند.

سیلوئت­ ها

سیلوئت­ ها یکی از مهم ترین عناصر طراحی مد هستند. سیلوئت (silhouette) در زبان انگلیسی به معنی نیمرخ یا نما است و در اصل در دنیای مد، شکل اصلی، طرح کلی و سبک اساسی لباس را مشخص می ­کند. سیلوئت همان خطوطی است که پس از پوشیدن یک لباس، بدون توجه به رنگ و ترکیب ­بندی و سایر جزئیات، می ­توان دور بدن فرد کشید. در دنیای مد و فشن، سیلوئت­ های بسیار متنوعی وجود دارد؛ اما مهم ترین سیلوئت­ های لباس عبارت اند از:

1. سیلوئت غلافی

2. سیلوئت خطی

3. سیلوئت صاف

4. سیلوئت ساعت شنی

5. سیلوئت ناقوسی

6. سیلوئت شیپوری

7. سیلوئت گُوِه در شانه

8. سیلوئت ذوزنقه ­ای

9. سیلوئت حجم ­دهنده

10. سیلوئت نامتقارن

11. سیلوئت امپراتوری

12. سیلوئت تخم ­مرغی

فصل، سلیقه، مناسبت، شکل بدن و اندازه پوشنده، جلوه­ های خاصِ مورد نیاز و مورد نظر پوشنده، همگی در هنگام انتخاب و طراحی سیلوئت برای یک لباس خاص، در نظر گرفته می ­شوند. سیلوئت باید مکمل بدن پوشنده و همچنین هماهنگ با دوره زمانی و مد روز باشد. طراحان از عناصر سبک مختلفی برای تغییر سیلوئت­ ها استفاده می ­کنند؛ مانند دامن ترومپت که قسمت پایینی آن به شکلی اغراق ­آمیز بزرگ است یا نیم­ تنه کرستی که فیت بدن است یا پدهای شانه ­ای که توهم یک شانه پهن را هنگام پوشیدن لباس برای افراد ایجاد می ­کند.

پارچه

نوع پارچه­ ای که برای طراحی لباس انتخاب می ­کنید در شکل ­گیری آن بسیار مهم است. بافت پارچه در واقع همان احساسی است که هنگام لمس پارچه حس می ­کنیم؛ از جمله زبری یا نرمی و همچنین ظاهر آن، افت پارچه و جلوه­ های بصری. هنگام خرید پارچه برای طراحی لباس، باید همه این موارد را مد نظر داشت.

اگر ظاهر صاف و یکدست بیشتر پارچه­ ها را کنار بگذاریم، پارچه­ های متنوعی هم هستند که بافت­ های مختلفی روی خود دارند – برخی از این پارچه­ ها عبارت اند از پارچه­ های چین­ دار، پارچه­ های چروکیده، پارچه­ های دارای بافت ریز، پارچه­ های دارای طرح­ های برجسته و… . بافت پارچه­ ها در بیشتر موارد با کمک نوع خاصی از بافت الیاف ایجاد می ­شود. البته برخی از بافت­ ها هم در نتیجه استفاده از روکش خاصی پس از تولید ایجاد می ­شود. هنگام طراحی لباس، معمولا یک تکه کوچک از پارچه مورد نظر به عنوان نمونه در تابلوی طراحی (design board) نگهداری می ­شود تا بافت پارچه همیشه در خط مقدم فرآیند طراحی قرار گیرد.

چاپ و الگوی پارچه­ ها

هنگامی که در حال طراحی لباس هستید، طرح­ های ذاتی پارچه را در نظر می ­گیرید – در واقع این طرح­ ها و الگو­ها می ­توانند نقش بسیار مهمی در طراحی داشته باشند. طرح و الگوی پارچه­ ها تنوع بسیار زیادی دارد که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند و می ­توانند جلوه منحصر­به ­فردی را به لباسی که طراحی می ­کنید ببخشند.

نحوه تکرار الگوهای پارچه در لباس نیز، یک عنصر بسیار مهم در طراحی است. جالب است بدانید که چگونه این امر می ­تواند مشخص کند چگونه پارچه را برای دوخت برش دهیم. پس یک طراح لباس حرفه ­ای، هنگام برش پارچه نیز باید به طرح­ ها و الگوهای روی پارچه توجه کافی داشته باشد.

شکل بدن

وقتی یک فرد لباس می ­پوشد، قصدش این است که شیک به نظر برسد و بهترین ظاهر و تصویر را از خودش ارائه دهد. بدن هر کس به شکل متفاوتی خلق شده و با دیگری متفاوت است؛ اما برای طراحی موفق لباس­ های مد، به طبقه ­بندی خاصی نیاز است. مهم ترین دسته­ های شکل بدن، طبق این دسته­ بندی­ ها عبارت اند از: مستطیل، مثلث، مثلث معکوس، بیضی، مربع، گرد، و ساعت شنی.

البته باید توجه داشت که شکل بدن در مردان و زنان نیز با هم متفاوت است و این نکته ­ای است که باید هنگام طراحی مد در نظر گرفت. از این میان، شکل ساعت شنی به عنوان فرم بدن ایده‌ آل در نظر گرفته می ‌شود، اگرچه می ‌تواند با توجه به زمان، تأثیرات اجتماعی و فرهنگی و غیره نیز متفاوت باشد! معمولا طراحان مد لباس‌ هایی را طراحی می ‌کنند که این فرم بدن ایده‌ آل را به صاحبش می ‌دهد.

بالانس و ریتم

بالانس و ریتم در طراحی لباس، در واقع به تقارن (یا عدم تقارن) در اشکال، رنگ­ ها، خطوط سبک، عناصر و… یک لباس اشاره دارد. این طراح است که در مورد درجه نسبی اهمیتی که به عناصر مختلف طراحی داده می ­شود، تصمیم می ­گیرد. طراح، لباس را طوری طراحی می ­کند که دو طرف آن یکسان یا متفاوت به نظر برسد. ترکیبی متناسب و مناسب از نظر خطوط، شکل، رنگ و بافت می ­تواند به ریتم­ های متفاوتی منجر شود.

ریتم به الگوی ایجاد شده با استفاده از خطوط یا اشکال اشاره دارد. مانند نحوه طراحی همگام گلدوزی دور یقه و سجاف آستین و همچنین خط سجاف برای ایجاد ریتمی برای لباس. مثال دیگر استفاده مکرر از چاپ مخصوص روی پارچه است که در نتیجه، ریتم رسمی ایجاد می ­شود. برهم زدن عمدی تقارن در طراحی مد نیز گاهی اوقات و بسته به شرایط، مطلوب است؛ مانند ایجاد خطوط لبه­ های نامتقارن در لباس­ های مناسبتی خاص.

تاکید

تاکید در طراحی لباس، به میزان اهمیت یک عنصر طراحی، به منظور نشان دادن چیزی یا جلب توجه به چیزی خاص اشاره دارد. تاکید در طراحی لباس معمولا با شکستن و بر هم زدن ریتم لباس همراه می ­شود. در طراحی روی برخی از ویژگی­ های لباس­ ها، تأکید بیشتری می ­شود، چون آن ها تأثیر مثبتی بر پوشنده می ­گذارند؛ مثلا یقه میخی در یک کت جین یا یک لباس تک­رنگ با نوار کنتراست در امتداد خط کمر!

خطوط طراحی

خطوط طراحی به خطوطی در لباس اشاره دارد که شکل آن را مانند دور کمر، یقه، خط پارچه و …، جدا می ­کند، سپس خطوط سبک وجود دارد که اساساً درزهای لباس هستند. این خطوط و قرارگیری صحیح آن ها در ترکیب­ بندی کلی لباس، از اهمیت بالایی در طراحی مد برخوردار است. خطوط برای ایجاد ابعاد بصری مختلف، ترکیب یا مرتب شده ­اند و یک طراح مد حرفه ­ای باید با نحوه چینش آن ها آشنایی کامل داشته باشد.

دو نوع خطوط طراحی اصلی داریم:” خطوط مستقیم و خطوط منحنی.”  خطوط مستقیم را می ­توان به صورت افقی، عمودی یا مورب قرار داد؛ اما یک خط منحنی می ­تواند تقریباً کروی یا دارای کمی خمیدگی باشد، طوری که تقریباً مانند یک خط مستقیم به نظر برسد. خطوط منحنی، فرد را چاق ­تر و خطوط مستقیم، باریک ­تر نشان می ‌دهند، اگرچه استثناهایی مانند خط افقی وجود دارد که می ‌تواند بدن را پهن­ تر نشان دهد. خطوط مورب مانند کت­ های کراس اوور، یک خط نامتقارن در سراسر بدن ایجاد می ­کنند. خطوط سبک لباس باید با هم مورد توجه طراح قرار بگیرند، یعنی همگی مکمل یکدیگر باشند. خطوط طراحی هم انواع مختلفی دارد که بهتر است با آن ها آشنایی داشته باشید.

لباس و طراحی­ های تزیینی

در طراحی لباس، جزئیات در اصل شامل جزئیات و تزییناتی است که برای بهبود ظاهر لباس به کار گرفته شده است؛ مانند یوغ (وصله)، الگوهای پارچه‌ ای با قرارگیری استراتژیک، برش‌ ها، لبه‌ های آستین، روکش‌ های پارچه، یقه‌ ها، دارت، یقه برگردان، نوارها، یقه‌ ها، پانل‌ ها، پلیسه‌ ها، تاک‌ ها، دوخت­ های آشکار، اینسرت­ ها و… ، که هر کدام ویژگی­ ها و خواص خودش را دارد.

طرح­ های تزیینی شامل تزیینات روی پارچه است که برای طراحی مانند گلدوزی، سوزن ­دوزی، وصله ­کاری تزئینی، تزییناتی مانند منگوله، حاشیه و غیره، استفاده می ­شود. همه این ها با در نظر گرفتن نوع پارچه، سادگی یا پیچیدگی لباس، کارایی لباس و غیره، به طراحی اضافه می ­شوند.

اتحاد و تناسب

تناسب در طراحی لباس به رابطه اجزای مختلف یک لباس و اندازه یا مقیاس لباس نسبت به اندازه پوشنده و نسبت آن ها با یکدیگر اشاره دارد. وحدت یا اتحاد در طراحی لباس هم این است که چگونه همه عناصر طراحی مد مانند تناسب، تعادل، ریتم، تاکید و… در کنار هم قرار می ­گیرند و یکدیگر را تقویت می ­کنند.به همان اندازه که همه این موارد مهم هستند، یک چیز وجود دارد که طراحی نهایی را شکل می ­دهد: ترند مد که در بین مشتریانی که به آن ها خدمات می ­دهید، محبوب و مورد تقاضا است. پس باید پیش از همه این­ ها، از ترندها و سبک­ های مد روز دنیا هم باخبر باشید.

سخن آخر

تناسب در طراحی لباس به رابطه اجزای مختلف یک لباس و اندازه یا مقیاس لباس نسبت به اندازه پوشنده و نسبت آن ها با یکدیگر اشاره دارد. وحدت یا اتحاد در طراحی لباس هم این است که چگونه همه عناصر طراحی مد مانند تناسب، تعادل، ریتم، تاکید و… در کنار هم قرار می ­گیرند و یکدیگر را تقویت می ­کنند.به همان اندازه که همه این موارد مهم هستند، یک چیز وجود دارد که طراحی نهایی را شکل می ­دهد: ترند مد که در بین مشتریانی که به آن ها خدمات می ­دهید، محبوب و مورد تقاضا است. پس باید پیش از همه این­ ها، از ترندها و سبک­ های مد روز دنیا هم باخبر باشید.

سوالات متداول 10 عنصر مهم در طراحی مد

چگونه می‌توان نقش رنگ را به‌عنوان یکی از عناصر مهم در طراحی مد مشخص کرد ؟
رنگ با بیان احساسات و هویت طرح نقش کلیدی دارد و می‌تواند پیام یا حال‌وهوای مجموعه را انتقال دهد. طراح با انتخاب پالت رنگی منسجم یا متضاد، تمرکز مخاطب را بر روی نقطه‌ای خاص از لباس یا کل مجموعه ایجاد می‌کند.

چطور می‌شود بافت پارچه را در میان عناصر مهم در طراحی مد برجسته‌تر نشان داد؟
با انتخاب پارچه‌ای که بافت آن قابل لمس یا دیدن باشد، می‌توان حس ظاهری و لمسی لباس را تقویت کرد. استفاده از پارچه‌های متفاوت یا ترکیب چند بافت در یک مدل، این جلوه را دوچندان می‌کند.

چرا فرم و برش لباس یکی از عناصر مهم در طراحی مد به‌شمار می‌آید؟
فرم و برش، نحوه قرارگیری لباس روی بدن را تعیین می‌کند و مستقیماً بر زیبایی و راحتی آن اثر دارد. طرح یک لباس جذاب اما با برش نادرست، تأثیر کلی را کم‌رنگ می‌کند.

چگونه می‌توان از ترکیب الگوهای مختلف به‌عنوان بخشی از عناصر مهم در طراحی مد استفاده کرد؟
ترکیب هوشمندانه الگوهای راه‌راه، خال‌خالی یا هندسی با یکدیگر، تنوع بصری ایجاد می‌کند. رعایت همخوانی رنگ‌ها و اندازه طرح‌ها ضروری است تا ظاهری شلوغ و نامتناسب به‌وجود نیاید.

در چه صورتی جزئیات ریز و تزئینات تبدیل به یکی از عناصر مهم در طراحی مد می‌شوند؟
وقتی جزئیات با مفهوم طرح و سبک کلی همسو باشند، لباس به نقطه کانونی نگاه تبدیل می‌شود. گلدوزی، منجوق‌دوزی یا زنجیرهای ظریف، در صورتی که به شکل هوشمندانه اعمال شوند، حالت تزئینی جذابی پدید می‌آورند.

چه روشی برای هماهنگی میان بافت و رنگ به‌عنوان عناصر مهم در طراحی مد پیشنهاد می‌شود؟
در نظر گرفتن تضاد یا هماهنگی رنگ با بافت پارچه بسیار حائز اهمیت است. اگر پارچه دارای بافت برجسته است، انتخاب رنگ‌های ساده‌تر به نمایش بافت کمک می‌کند و برعکس، پارچه‌های ساده می‌توانند با رنگ‌های جسورانه هویت بگیرند.

چرا توجه به آناتومی بدن در میان عناصر مهم در طراحی مد ضرورت دارد؟
هنگام طراحی، باید فرم بدن و نقاط قوت یا ضعف آن در نظر گرفته شود. این موضوع روی نحوه برش، تعیین محل درزها و تزئینات لباس تأثیر می‌گذارد تا لباس روی اندام فرد خوش‌فرم قرار گیرد.

کدام فاکتور محیطی می‌تواند جزئی از عناصر مهم در طراحی مد باشد و روند طراحی را تغییر دهد؟
شرایط آب‌وهوایی و اقلیمی، سلیقه‌های منطقه‌ای یا ترندهای فرهنگی می‌توانند طرح نهایی را تحت تأثیر قرار دهند. مثلاً در مناطق گرمسیر، استفاده از پارچه‌های خنک و رنگ‌های روشن مهم است.

چگونه می‌توان مفهوم پایداری و مسئولیت زیست‌محیطی را در میان عناصر مهم در طراحی مد گنجاند؟
انتخاب مواد بازیافتی، به‌کارگیری روش‌های تولید کم‌مصرف انرژی و طراحی لباس‌های ماندگار، راهکارهایی برای پایدار کردن مد هستند. چنین رویکردی ضمن حفظ محیط‌زیست، به تقویت وجهه برند نیز کمک می‌کند.

چه زمانی استفاده از تکنولوژی‌های جدید در لیست عناصر مهم در طراحی مد جای می‌گیرد ؟
وقتی طرح‌ها به پارچه‌های هوشمند، چاپ سه‌بعدی یا روش‌های دیجیتال دوخت نیاز داشته باشند، فناوری نقشی حیاتی در افزایش کارایی و نوآوری ایفا می‌کند و می‌تواند محصولی منحصربه‌فرد پدید آورد.

آیا داستان‌پردازی و الهام از فرهنگ خاص می‌تواند یکی از عناصر مهم در طراحی مد محسوب شود؟
بله، خلق مجموعه‌ای با الهام از فرهنگ یا یک ماجرای داستانی، به لباس‌ها روح و هویت می‌بخشد. این امر مشتریان را به هم‌ذات‌پنداری با طرح ترغیب کرده و بر جذابیت آن می‌افزاید.

چطور می‌توان تناسب روانی و احساسی را به‌عنوان یکی از عناصر مهم در طراحی مد در نظر گرفت؟
درک حس و حال مخاطبان کمک می‌کند طراح لباسی مناسب با روحیات آن‌ها خلق کند. این موضوع بر انتخاب رنگ، فرم و حتی تزئینات اثر می‌گذارد و باعث می‌شود لباس از جنبه عاطفی نیز جذاب باشد.

چگونه جزئیات یقه یا آستین تبدیل به عناصری مهم در طراحی مد می‌شوند؟
یقه یا آستین متفاوت می‌تواند حتی یک لباس ساده را متمایز کند. تغییر در اندازه، فرم یا استفاده از تزئینات می‌تواند لباس را به‌شدت چشمگیر سازد و تمرکز روی همین بخش‌ها قرار گیرد.

چرا شناخت سلایق بازار و ترندهای روز به‌عنوان یکی از عناصر مهم در طراحی مد مطرح است؟
طراح با درک سلیقه مشتری و گرایش‌های فعلی، محصولاتی تولید می‌کند که در بازار هدف فروش برود. عدم توجه به ترندها گاهی باعث می‌شود طرح‌ها جذابیت کافی برای خریداران نداشته باشند.

چگونه لوگو و نشانه‌های برند در لیست عناصر مهم در طراحی مد تاثیرگذار هستند؟
لوگوی برند یا نشانه‌های گرافیکی روی لباس، هویت برند را به نمایش می‌گذارد و ماندگاری در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند. این علامت می‌تواند در بخش‌هایی مثل برچسب، قسمت جلو یا پشت لباس کار شود.

آیا انتخاب نوع دوخت و استایل دوخت می‌تواند در میان عناصر مهم در طراحی مد قرار گیرد ؟
بله، برخی سبک‌های دوخت مثل درزهای نمایان، دوخت‌های زینتی یا بخیه‌های خاص جلوه‌ای ویژه می‌دهند و از عناصر مهم در طراحی مد برای ایجاد تمایز محسوب می‌شوند.

چه نقشی اکسسوری‌ها در فهرست عناصر مهم در طراحی مد ایفا می‌کنند؟
کیف، کفش، کمربند، جواهرات یا حتی روسری و کلاه می‌توانند با طرح اصلی لباس هماهنگ شوند و بیانگر سبک کلی مجموعه باشند. این اکسسوری‌ها اغلب چهره طرح را کامل‌تر می‌کنند.

چگونه می‌توان قواعد مینیمال یا ماکسیمال را به‌عنوان بخشی از عناصر مهم در طراحی مد پیاده کرد؟
در استایل مینیمال، حذف جزئیات اضافه و ساده‌کردن فرم‌ها اصل است. اما در ماکسیمال، شلوغی و تزیینات زیاد اهمیت دارد. انتخاب هر سبک باید با هدف و مخاطب طرح همخوانی داشته باشد.

چرا شناخت پارچه‌های خاص و مواد نوآورانه جزو عناصر مهم در طراحی مد به حساب می‌آید؟
موفقیت طرح تا حد زیادی به بافت و جنس پارچه بستگی دارد. پارچه‌های جدید یا مواد نوآورانه می‌توانند ایده‌های تازه‌ای خلق کنند و لباس را از نظر عملکرد یا زیبایی منحصربه‌فرد سازند.

چه رویکردی برای ترکیب هنرهای تجسمی با عناصر مهم در طراحی مد پیشنهاد می‌شود؟
طراح می‌تواند از نقاشی، عکاسی یا حتی مجسمه‌سازی الهام بگیرد و آن را در فرم و تزئینات لباس به کار گیرد. این کار جلوه هنری و فرهنگی محصول را بالا می‌برد.

چگونه می‌توان با استفاده از رنگ‌های خنثی یا تند، یکی از عناصر مهم در طراحی مد را برجسته کرد؟
اگر قصد دارید یک بخش یا جزئیات خاص لباس را برجسته کنید، استفاده از رنگ تند در آن قسمت ایده خوبی است. در مقابل، به‌کارگیری رنگ‌های خنثی در بقیه لباس به تعادل کلی طرح کمک می‌کند.

چرا ایجاد توازن میان راحتی و زیبایی در لباس، جزو عناصر مهم در طراحی مد به‌شمار می‌آید؟
لباسی که تنها زیبا باشد اما پوشیدن آن دشوار باشد، شانسی برای محبوبیت ندارد. ترکیب کاربردی‌بودن با طراحی چشمگیر، ارزش طرح را دوچندان می‌کند.

چگونه هویت فرهنگی یا قومی در فهرست عناصر مهم در طراحی مد تاثیر می‌گذارد؟
الهام‌گرفتن از نقش‌ونگارها، رنگ‌ها یا الگوهای بومی می‌تواند لباس را خاص و باارزش کند. حفظ اصالت فرهنگی یا ارائه تفسیری مدرن از آن‌ها، حس منحصربه‌فردی ایجاد می‌کند.

چطور می‌توان ارتباط میان نورپردازی و انتخاب رنگ لباس را جزو عناصر مهم در طراحی مد دانست؟
رنگ لباس در نورهای مختلف ممکن است متفاوت به‌نظر برسد. طراح باید توجه کند که در چه محیط یا موقعیتی لباس ارائه می‌شود تا رنگ‌ها در نور مناسب، زیباتر جلوه کنند.

آیا توجه به موقعیت و فصل (سزنالیته) می‌تواند جزو اصلی‌ترین عناصر مهم در طراحی مد باشد ؟
بله، انتخاب پارچه‌های سبک و رنگ‌های روشن برای تابستان یا پارچه‌های ضخیم و رنگ‌های تیره برای زمستان، تأثیری چشمگیر در فروش و کارکرد لباس دارد و نشان‌دهنده درک درست طراح از نیاز بازار است.