طراحان مد پیشرو، تولیدکنندگان پوشاک و کارشناسان نساجی با گذشت هر سال یا فصل، نگرانی ها و دغدغه های مشترکی دارند. این دغدغه ها در اصل همان عناصر مد هستند که در فرایند طراحی مد با هم ترکیب می شوند و لباس ها و اکسسوری های جذاب و به روز را خلق می کنند. این عناصر ریشه در افکار، بحث ها و ایده های طراحی لباس آن ها دارند و هر طراح مد که قصد تحصیل در این رشته را دارد یا با کمک آموزشگاه های مد و طراحی لباس قصد دارد به یک طراح حرفه ای مد بدل شود، باید این عناصر مهم مد را بشناسید. در این مقاله از تصویرگران پویااندیش به بررسی مهم ترین عناصر مد در طراحی لباس پرداخته ایم. با ما همراه باشید.
رنگ
ظاهر لباس استفاده می شود. برخی از رنگ ها در چرخه های مد مختلف، مد تلقی می شوند و طراحان مد معمولاً از آن پیروی می کنند. رنگ اولین چیزی است که در مورد لباس، توجه همه را به خود جلب می کند. ارزش (روشنی یا تیرگی) و شدت رنگ (کم رنگی یا سیری) پارچه هایی که در یک طراحی استفاده می شود، نسبت رنگ های مختلف استفاده شده، رنگ اکسسوری های مورد استفاده، جایی که رنگ ها در آن قرار می گیرند، همگی در فرایند طراحی مد به عنوان اولین برداشت بیننده بسیار مهم هستند.
اصولا رنگ ها به دو دسته رنگ های گرم و رنگ های سرد و سپس سیاه و سفید (رنگ های خنثی)، طبقه بندی می شوند. طراحان از رنگ ها برای ایجاد بزرگ تر یا کوچک تر نشان دادن سایز افراد، نوردهی و غیره، استفاده می کنند؛ مثلا رنگ های تیره و سیر می توانند توهم فاصله ایجاد کنند یا رنگ های روشن باعث می شوند که یک لباس، بزرگ تر از لباس تیره به نظر برسد. از طرح های رنگی موثر هم برای بهبودظاهر لباس استفاده می شود. برخی از رنگ ها در چرخه های مد مختلف، مد تلقی می شوند و طراحان مد معمولاً از آن پیروی می کنند.
سیلوئت ها
سیلوئت ها یکی از مهم ترین عناصر طراحی مد هستند. سیلوئت (silhouette) در زبان انگلیسی به معنی نیمرخ یا نما است و در اصل در دنیای مد، شکل اصلی، طرح کلی و سبک اساسی لباس را مشخص می کند. سیلوئت همان خطوطی است که پس از پوشیدن یک لباس، بدون توجه به رنگ و ترکیب بندی و سایر جزئیات، می توان دور بدن فرد کشید. در دنیای مد و فشن، سیلوئت های بسیار متنوعی وجود دارد؛ اما مهم ترین سیلوئت های لباس عبارت اند از:
1. سیلوئت غلافی
2. سیلوئت خطی
3. سیلوئت صاف
4. سیلوئت ساعت شنی
5. سیلوئت ناقوسی
6. سیلوئت شیپوری
7. سیلوئت گُوِه در شانه
8. سیلوئت ذوزنقه ای
9. سیلوئت حجم دهنده
10. سیلوئت نامتقارن
11. سیلوئت امپراتوری
12. سیلوئت تخم مرغی
فصل، سلیقه، مناسبت، شکل بدن و اندازه پوشنده، جلوه های خاصِ مورد نیاز و مورد نظر پوشنده، همگی در هنگام انتخاب و طراحی سیلوئت برای یک لباس خاص، در نظر گرفته می شوند. سیلوئت باید مکمل بدن پوشنده و همچنین هماهنگ با دوره زمانی و مد روز باشد. طراحان از عناصر سبک مختلفی برای تغییر سیلوئت ها استفاده می کنند؛ مانند دامن ترومپت که قسمت پایینی آن به شکلی اغراق آمیز بزرگ است یا نیم تنه کرستی که فیت بدن است یا پدهای شانه ای که توهم یک شانه پهن را هنگام پوشیدن لباس برای افراد ایجاد می کند.
پارچه
نوع پارچه ای که برای طراحی لباس انتخاب می کنید در شکل گیری آن بسیار مهم است. بافت پارچه در واقع همان احساسی است که هنگام لمس پارچه حس می کنیم؛ از جمله زبری یا نرمی و همچنین ظاهر آن، افت پارچه و جلوه های بصری. هنگام خرید پارچه برای طراحی لباس، باید همه این موارد را مد نظر داشت.
اگر ظاهر صاف و یکدست بیشتر پارچه ها را کنار بگذاریم، پارچه های متنوعی هم هستند که بافت های مختلفی روی خود دارند – برخی از این پارچه ها عبارت اند از پارچه های چین دار، پارچه های چروکیده، پارچه های دارای بافت ریز، پارچه های دارای طرح های برجسته و… . بافت پارچه ها در بیشتر موارد با کمک نوع خاصی از بافت الیاف ایجاد می شود. البته برخی از بافت ها هم در نتیجه استفاده از روکش خاصی پس از تولید ایجاد می شود. هنگام طراحی لباس، معمولا یک تکه کوچک از پارچه مورد نظر به عنوان نمونه در تابلوی طراحی (design board) نگهداری می شود تا بافت پارچه همیشه در خط مقدم فرآیند طراحی قرار گیرد.
چاپ و الگوی پارچه ها
هنگامی که در حال طراحی لباس هستید، طرح های ذاتی پارچه را در نظر می گیرید – در واقع این طرح ها و الگوها می توانند نقش بسیار مهمی در طراحی داشته باشند. طرح و الگوی پارچه ها تنوع بسیار زیادی دارد که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند و می توانند جلوه منحصربه فردی را به لباسی که طراحی می کنید ببخشند.
نحوه تکرار الگوهای پارچه در لباس نیز، یک عنصر بسیار مهم در طراحی است. جالب است بدانید که چگونه این امر می تواند مشخص کند چگونه پارچه را برای دوخت برش دهیم. پس یک طراح لباس حرفه ای، هنگام برش پارچه نیز باید به طرح ها و الگوهای روی پارچه توجه کافی داشته باشد.
شکل بدن
وقتی یک فرد لباس می پوشد، قصدش این است که شیک به نظر برسد و بهترین ظاهر و تصویر را از خودش ارائه دهد. بدن هر کس به شکل متفاوتی خلق شده و با دیگری متفاوت است؛ اما برای طراحی موفق لباس های مد، به طبقه بندی خاصی نیاز است. مهم ترین دسته های شکل بدن، طبق این دسته بندی ها عبارت اند از: مستطیل، مثلث، مثلث معکوس، بیضی، مربع، گرد، و ساعت شنی.
البته باید توجه داشت که شکل بدن در مردان و زنان نیز با هم متفاوت است و این نکته ای است که باید هنگام طراحی مد در نظر گرفت. از این میان، شکل ساعت شنی به عنوان فرم بدن ایده آل در نظر گرفته می شود، اگرچه می تواند با توجه به زمان، تأثیرات اجتماعی و فرهنگی و غیره نیز متفاوت باشد! معمولا طراحان مد لباس هایی را طراحی می کنند که این فرم بدن ایده آل را به صاحبش می دهد.
بالانس و ریتم
بالانس و ریتم در طراحی لباس، در واقع به تقارن (یا عدم تقارن) در اشکال، رنگ ها، خطوط سبک، عناصر و… یک لباس اشاره دارد. این طراح است که در مورد درجه نسبی اهمیتی که به عناصر مختلف طراحی داده می شود، تصمیم می گیرد. طراح، لباس را طوری طراحی می کند که دو طرف آن یکسان یا متفاوت به نظر برسد. ترکیبی متناسب و مناسب از نظر خطوط، شکل، رنگ و بافت می تواند به ریتم های متفاوتی منجر شود.
ریتم به الگوی ایجاد شده با استفاده از خطوط یا اشکال اشاره دارد. مانند نحوه طراحی همگام گلدوزی دور یقه و سجاف آستین و همچنین خط سجاف برای ایجاد ریتمی برای لباس. مثال دیگر استفاده مکرر از چاپ مخصوص روی پارچه است که در نتیجه، ریتم رسمی ایجاد می شود. برهم زدن عمدی تقارن در طراحی مد نیز گاهی اوقات و بسته به شرایط، مطلوب است؛ مانند ایجاد خطوط لبه های نامتقارن در لباس های مناسبتی خاص.
تاکید
تاکید در طراحی لباس، به میزان اهمیت یک عنصر طراحی، به منظور نشان دادن چیزی یا جلب توجه به چیزی خاص اشاره دارد. تاکید در طراحی لباس معمولا با شکستن و بر هم زدن ریتم لباس همراه می شود. در طراحی روی برخی از ویژگی های لباس ها، تأکید بیشتری می شود، چون آن ها تأثیر مثبتی بر پوشنده می گذارند؛ مثلا یقه میخی در یک کت جین یا یک لباس تکرنگ با نوار کنتراست در امتداد خط کمر!
خطوط طراحی
خطوط طراحی به خطوطی در لباس اشاره دارد که شکل آن را مانند دور کمر، یقه، خط پارچه و …، جدا می کند، سپس خطوط سبک وجود دارد که اساساً درزهای لباس هستند. این خطوط و قرارگیری صحیح آن ها در ترکیب بندی کلی لباس، از اهمیت بالایی در طراحی مد برخوردار است. خطوط برای ایجاد ابعاد بصری مختلف، ترکیب یا مرتب شده اند و یک طراح مد حرفه ای باید با نحوه چینش آن ها آشنایی کامل داشته باشد.
دو نوع خطوط طراحی اصلی داریم:” خطوط مستقیم و خطوط منحنی.” خطوط مستقیم را می توان به صورت افقی، عمودی یا مورب قرار داد؛ اما یک خط منحنی می تواند تقریباً کروی یا دارای کمی خمیدگی باشد، طوری که تقریباً مانند یک خط مستقیم به نظر برسد. خطوط منحنی، فرد را چاق تر و خطوط مستقیم، باریک تر نشان می دهند، اگرچه استثناهایی مانند خط افقی وجود دارد که می تواند بدن را پهن تر نشان دهد. خطوط مورب مانند کت های کراس اوور، یک خط نامتقارن در سراسر بدن ایجاد می کنند. خطوط سبک لباس باید با هم مورد توجه طراح قرار بگیرند، یعنی همگی مکمل یکدیگر باشند. خطوط طراحی هم انواع مختلفی دارد که بهتر است با آن ها آشنایی داشته باشید.
لباس و طراحی های تزیینی
در طراحی لباس، جزئیات در اصل شامل جزئیات و تزییناتی است که برای بهبود ظاهر لباس به کار گرفته شده است؛ مانند یوغ (وصله)، الگوهای پارچه ای با قرارگیری استراتژیک، برش ها، لبه های آستین، روکش های پارچه، یقه ها، دارت، یقه برگردان، نوارها، یقه ها، پانل ها، پلیسه ها، تاک ها، دوخت های آشکار، اینسرت ها و… ، که هر کدام ویژگی ها و خواص خودش را دارد.
طرح های تزیینی شامل تزیینات روی پارچه است که برای طراحی مانند گلدوزی، سوزن دوزی، وصله کاری تزئینی، تزییناتی مانند منگوله، حاشیه و غیره، استفاده می شود. همه این ها با در نظر گرفتن نوع پارچه، سادگی یا پیچیدگی لباس، کارایی لباس و غیره، به طراحی اضافه می شوند.
اتحاد و تناسب
تناسب در طراحی لباس به رابطه اجزای مختلف یک لباس و اندازه یا مقیاس لباس نسبت به اندازه پوشنده و نسبت آن ها با یکدیگر اشاره دارد. وحدت یا اتحاد در طراحی لباس هم این است که چگونه همه عناصر طراحی مد مانند تناسب، تعادل، ریتم، تاکید و… در کنار هم قرار می گیرند و یکدیگر را تقویت می کنند.به همان اندازه که همه این موارد مهم هستند، یک چیز وجود دارد که طراحی نهایی را شکل می دهد: ترند مد که در بین مشتریانی که به آن ها خدمات می دهید، محبوب و مورد تقاضا است. پس باید پیش از همه این ها، از ترندها و سبک های مد روز دنیا هم باخبر باشید.
سخن آخر
تناسب در طراحی لباس به رابطه اجزای مختلف یک لباس و اندازه یا مقیاس لباس نسبت به اندازه پوشنده و نسبت آن ها با یکدیگر اشاره دارد. وحدت یا اتحاد در طراحی لباس هم این است که چگونه همه عناصر طراحی مد مانند تناسب، تعادل، ریتم، تاکید و… در کنار هم قرار می گیرند و یکدیگر را تقویت می کنند.به همان اندازه که همه این موارد مهم هستند، یک چیز وجود دارد که طراحی نهایی را شکل می دهد: ترند مد که در بین مشتریانی که به آن ها خدمات می دهید، محبوب و مورد تقاضا است. پس باید پیش از همه این ها، از ترندها و سبک های مد روز دنیا هم باخبر باشید.
سوالات متداول
چهار عنصر اصلی طراحی مورد استفاده در مد عبارتند از شکل یا شبح، خط، رنگ و بافت. یک سیلوئت را می توان به عنوان طرح کلی کل لباس توصیف کرد. این بارزترین عنصر بصری لباس است.
عناصر طراحی بخش مهمی از هر طراحی مد هستند. عناصری مانند خط، شکل و فضا به طراحان کمک می کند تا طرح ها یا الگوهای خود را برای انواع مختلف لباس، از پیراهن گرفته تا شلوار و لباس بسازند! عناصری مانند رنگ نیز می توانند بر خلق و خو یا احساس در هنگام نگاه کردن به قطعات خاص تأثیر بگذارند.
اولین و مهمترین عنصری که در طراحی لباس باید مورد توجه قرار گیرد رنگ آن است. رنگ ها عصای جادویی هستند که به یک لباس کمک می کنند تا زیبا به نظر برسد و هر رنگ معنای و احساس متفاوتی نسبت به آن دارد.
آدرس : تهران – پاسداران – ابتدای گلستان سوم – ساختمان 120
( خط ویـــژه ) 110 111 28 – ( 021 )
