آموزش ترکیب بندی در عکاسی

اصول پایه عکاسی: تکنیک های ساده آموزش ترکیب بندی در عکاسی

عکاسی یک فرم هنری زیبا شناسی است. عناصر قرار گیری در معرض (نوردهی)، ترکیب، نور و وضوح، سوژه اصلی، لحظه و بسیاری از عناصر دیگر، همه با یکدیگر ترکیب می شوند تا یک تصویر دو بعدی به بیننده ارائه شود.
یادگیری همه این ها وقت گیر و دشوار است. با این حال، می توانید به صورت گام به گام، هر یک از عناصر را یاد بگیرید و سپس آنها را برای ایجاد عکس های خود ترکیب نمایید.
دانش ابتدایی که باید از ترکیب بندی در عکاسی بدانید این است که چگونه باید دوربین خود را به یک ابزار بسیار قدرتمند تبدیل نمایید.
ترکیب بندی یا کمپوزیسیون (composition) به معنای مرتب کردن و چیدن عناصر درون یک فریم عکس است.
با وجود اینکه در بسیاری از مقالات یا ویدیوها، درباره قوانین و نحوه استفاده از مجموعه دستورالعمل ها برای یافتن یک روش مناسب برای ثبت صحنه ای که در جلوی دوربین شما قرار دارد، گفته شده است، اما باز هم به مقالات دیگر نیاز است. هر صحنه متفاوت است.
بعضی از آنها ساده و برخی دیگر پیچیده تر هستند. با توجه به مطالب مطرح شده، در اینجا پنج عنصر که می توانید به منظور کمک به بیننده برای دیدن آنچه که در عکس مد نظر شما است، در ترکیب بندی استفاده نمایید را ذکر می کنیم. با ثبت نام در دوره عکاسی پویااندیش با تمامی این نکات آشنا شده و تبدیل به یک عکاس حرفه ای خواهید شد.

عناصر غیر ضروری را حذف کنید

ممکن است این کار به صورت کلاسیک در لیست تکنیک های ترکیب بندی قرار نگیرد، اما این یکی از مهمترین مفاهیم برای ایجاد یک عکس خوب است.
ترکیب بندی در بیشتر انواع عکاسی، “هنر حذف کردن” است. فضای محدودی در مرزهای عکس وجود دارد که فقط قبل از ترکیب بندی و در حالت اولیه، می تواند بسیار زیاد باشد. برای عکاسی هدف داشته باشید .
در واقع باید بدانید که می خواهید چه چیزی را به بیننده خود نشان دهید.
یکی از راه های این کار، حذف موارد اضافی است تا بتوانید دقیقا آنچه که می خواهید را به بیننده نشان دهید.
روش های انجام این کار در عکاسی، این است که به سوژه خود نزدیک شوید، از یک لنز با فاصله کانونی بیشتر برای ایجاد یک میدان دید باریکتر یا محدودتر استفاده کنید، از عمق میدان برای جدا کردن سوژه از سایر عناصر موجود در صحنه استفاده کنید
و یا از سایه (shadow) برای پنهان کردن چیزهایی که مربوط به پیامی که می خواهید به بیننده برسانید، نیستند استفاده کنید. اگر دوست دارید عکاسی را بصورت حرفه ای و اصولی یاد بگیرید اما زمان آزاد لازم برای شرکت در دوره های حضوری را ندارید، می توانید در دوره های آنلاین عکاسی پویا اندیش شرکت کنید.

آموزش ترکیب بندی در عکاسی ، خطوط راهنما (Leading Lines)

هنگامی که عناصر یک عکس دو بعدی را از هم جدا می کنید، مردم، ساختمان ها، درختان، دریاچه ها و هر چیز دیگری در فریم شما به سادگی تبدیل به خطوط می شوند.
چشمان ما این خطوط را بازسازی می کنند و آنها را به شکل چیزهایی که می دانیم و همانگونه که یک تصویر را می بینیم، تبدیل می کنند.
برای یک عکاس، یادگیری نحوه استفاده از خطوط بسیار مفید و ارزشمند است. یک روش ساده برای استفاده از خطوط، قدرت رسم و طراحی آنها است.
خطوطی که به سادگی قابل ترسیم هستند را می توان مورد استفاده قرار داد تا فضای اطراف تصویر را به بیننده نشان دهیم. اینها خطوط راهنما هستند.
هنگامی که شما به یک صحنه نگاه می کنید و تصمیم می گیرید که چگونه از آن عکس بگیرید، ابتدا سوژه اصلی خود را باید مورد توجه قرار دهید و سپس بررسی نمایید که چه عناصری در صحنه می توانند توجه بیننده را نسبت به آن سوژه جلب کنند.
آیا می توانید خط دیگری را پیدا کنید، مثلا یک حصار که توجه شما را به خانه قدیمی روی تپه جلب کند؟ یا مثلا شکاف روی دیوار که سبب رشد گل در پایه دیوار می شود.
چشم بیننده به طور طبیعی خطوط را دنبال می کند، به طوری که خطوط می توانند در هدایت نگاه افراد به آنچه که شما می خواهید آنها را ببینند، بسیار مفید باشند.

بیشتر بدانید: عکاسی در شب

آموزش ترکیب بندی در عکاسی ؛ قانون یک سوم

این یکی از تکنیک‌های ترکیب بندی مورد بحث و رایج است و این به دلیل آسان بودن پیاده‌سازی آن و همچنین آنچه که نشان می دهد (نتیجه خوب)، است.
همه شما باید فریم خود را به صورت عمودی به سه قسمت مساوی تقسیم کنید و سپس به صورت افقی به سه قسمت مساوی تقسیم نمایید.
با قرار دادن سوژه خود در یکی از چهار نقطه تقاطع این خطوط، می توانید نگاه بیننده را از مرکز فریم دور کنید . این کار باعث می شود تا بیننده به اطراف تصویر و فریم نیز نگاه کنند.
اینگونه، ترکیب بندی شما جالب تر می شود. این کار به تنهایی برای انجام یک ترکیب بندی خوب، کافی نیست.
اما شما را مجبور به فکر کردن درباره دور نگه داشتن سوژه از مرکز تصویر و کشف راه های مختلف برای کادربندی صحنه می کند. این ویژگی، می تواند مفید و ارزشمند باشد.
سوژه را در یک طرف قرار داده و امکان اضافه کردن یا حذف عناصر دیگر، پیدا کردن خطوط راهنما، نور پردازی متفاوت یا ایجاد تیرگی با قرار دادن سوژه در لبه فریم را فراهم کنید.

آموزش ترکیب بندی در عکاسی ؛ تکرار (استفاده از الگوهای تکرارشونده)

می توان از اشیاء یکنواخت، یکسان (یا بسیار مشابه) برای ایجاد الگوهای تکراری در عکس استفاده کرد.
چیزهایی مانند حصار ها، خطوط عبور عابر پیاده، درختان باغ وحش.هر چیزی که قابلیت ایجاد یک الگوی تکرارشونده را داشته باشد، می تواند شدت حس و پیام عکس را بیافزاید.
بسته به سوژه اصلی، ممکن است دارای حس آرامش و سکون باشد مانند یک ردیف ستون در یک ساختمان یا حس هشدار دهنده و اضطراب مانند ردیف های بی پایان سربازان در حال رژه. در عکس زیر، می بینید که چند چرخ دستی نمک در امتداد یک مسیر وجود دارند.
با این حال، به احتمال زیاد، اولین چیزی که توجه شما را جلب می کند، یک بیل است که در یکی ازچرخ دستی‌ها قرار دارد. این عنصر (بیل) الگوی تکرارشونده را می شکند و شما را به فکر کردن درباره تصویر می اندازد.
الگو های تکرار شونده انتخاب کنید، این کنتراست می تواند بیننده را مجذوب کند.

سوژه ها را در یک مسیر قرار دهید

در ابتدای این مقاله ذکر کردیم که ماهیت دو بعدی عکس ها در ترکیب بندی مهم است. یک تکنیک برای اضافه کردن عمق به تصاویر، لایه بندی سوژه ها بر روی یکدیگر است.
به سادگی می توانید برای ایجاد عمق، بخشی از فریم را با چیزی نزدیک به دوربین پوشش دهید. شما می توانید از برگ یک درخت برای کادربندی یک زن و شوهر در پارک، از شیشه های خالی نوشابه چیده شده بر روی میز برای کادربندی فروشنده در پس زمینه استفاده کنید.

کادر بندی در همایش ها

همچنین یک مخاطب در حال گوش دادن به یک سخنران روی سن در همایش شرکت، یک کادر خوب برای سخنران را باید در نظر بگیرد که سخنران را جدا از حضار نشان ندهد.
همه این‌ها نه تنها فریم را با عناصر جالب پر می کنند، بلکه پیام شما را بیشتر به صورت داستان به مخاطب ارائه می دهد.
در مورد تصویر زیر، من نمی خواستم به سادگی نشان دهم که یک معبد در این کره خاکی وجود دارد، من می خواستم شما ببینید که چیزهای زیادی روی زمین وجود دارد و این کره خاکی، وسیع و گسترده است.

نتیجه گیری

البته عناصر ترکیب بندی به این مواردی که ذکر کردیم محدود نمی شود و نکات مذکور، فقط اصول پایه عکاسی هستند. در یک مقاله کوتاه مانند این، تنها بخش کوچکی از این موضوع بزرگ را می توانیم پوشش دهیم. امیدواریم که نکات قابل اجرای ذکر شده در این بخش، بتوانند نحوه ترکیب بندی شما را بهبود ببخشند.
با تکرار و تمرین، می توانید تکنیک های دیگری را نیز به تکنیک های عکاسی خود اضافه کنید که پس از مدتی به یک مهارت ریشه دار برای شما تبدیل خواهند شد. با تکنیک هایی که در دوره فتوشاپ در عکاسی یاد می گیرید، می توانید براحتی ادیت های لازم روی عکس های خود را انجام دهید.
کیفیت دوره آنلاین فتوشاپ در عکاسی پویااندیش کم از دوره حضوری نداشته و نه تنها می توانید مهارت و دانش خود را افزایش دهید بلکه در وقت و زمان نیز صرفه جویی خواهید کرد.

سوالات متداول ترکیب بندی در عکاسی

چطور می‌توان با استفاده از قانون یک‌سوم، تعادل بیشتری در ترکیب بندی عکس ایجاد کرد ؟
قرار دادن سوژه روی خطوط یا نقاط تقاطع کادر، از یکنواختی تصویر می‌کاهد و نگاه بیننده را سریع‌تر به سمت سوژه هدایت می‌کند. این روش، انسجام بصری و جذابیت عکس را افزایش می‌دهد.

چرا فضای منفی در ترکیب بندی اهمیت دارد ؟
رهاکردن بخشی از قاب بدون سوژه، تمرکز را روی بخش اصلی عکس نگه می‌دارد و حس تعادل بصری ایجاد می‌کند. همچنین فضای منفی می‌تواند روایت خاصی را در عکس تداعی کند.

چطور می‌توان از خطوط راهنما برای هدایت نگاه بیننده استفاده کرد؟
قرار دادن خطوط طبیعی یا مصنوعی در قاب به‌گونه‌ای که به سوژه منتهی شوند، نگاه را در مسیر خاصی پیش می‌برد. این خطوط می‌توانند جاده‌ها، پله‌ها یا حتی ردیف درختان باشند.

چگونه انتخاب زاویه دید متفاوت به ترکیب بندی در عکاسی کمک می‌کند؟
تغییر ارتفاع دوربین یا زاویه عکاسی می‌تواند عناصر معمولی را به‌شکل جدیدی نشان دهد و حس پویایی بیشتری ایجاد کند. دید منحصربه‌فرد، توجه بیننده را جلب می‌کند و عکس را متمایز می‌سازد.

چرا تنظیم تعادل بین وزن بصری سوژه‌ها در کادر ضروری است؟
اگر یک عنصر بیش‌ازحد بزرگ یا روشن باشد، کل توجه را به خود جلب می‌کند و سایر بخش‌های عکس نادیده می‌مانند. حفظ توازن میان بخش‌های مختلف کادر، هماهنگی و جذابیت تصویر را بالا می‌برد.

چه تأثیری دارد اگر سوژه اصلی در مرکز کادر قرار گیرد؟
قرارگرفتن سوژه در مرکز، حس آرامش یا حتی رسمی‌بودن منتقل می‌کند. بااین‌حال، تکرار این شیوه ممکن است عکس‌ها را یکنواخت و خسته‌کننده کند و گاهی باید از آن پرهیز کرد.

چطور می‌توان از کادربندی طبیعی برای جذاب‌ترکردن ترکیب بندی عکس استفاده کرد؟
استفاده از عناصری مثل درختان، درها یا پنجره‌ها به‌عنوان قاب در اطراف سوژه، توجه را بیشتر به مرکز صحنه معطوف می‌کند و عکس را عمیق‌تر جلوه می‌دهد.

چرا استفاده از رنگ‌های مکمل در ترکیب بندی در عکاسی جلب‌توجه می‌کند ؟
کنتراست رنگی میان بخش‌های مختلف، چشم را در قاب به حرکت درمی‌آورد و انرژی تصویری بالایی ایجاد می‌کند. رنگ‌های مکمل می‌توانند روح تازه‌ای به عکس ببخشند.

چگونه می‌توان با تقارن در قاب، حس نظم و هارمونی را القا کرد؟
هم‌ترازی عناصر در دو سمت کادر یا بازتاب منظم در آب و شیشه، ساختاری آرام و متقارن می‌آفریند. این شیوه گاهی رسمی و فاقد خلاقیت است، اما در مواردی خاص بسیار چشمگیر خواهد بود.

چطور استفاده از عدم تقارن می‌تواند پویایی بیشتری به ترکیب بندی اضافه کند؟
قرار دادن سوژه به‌صورت نامتوازن یا ایجاد فضایی خالی در سمت دیگر، حس پویایی و تعادل ظاهراً شکننده ایجاد می‌کند. این تضاد بین فضاهای پر و خالی جذابیت چشمگیری دارد.

چرا توجه به پس‌زمینه در ترکیب بندی اهمیتی ویژه دارد؟
شلوغی یا ناهماهنگی رنگی در پس‌زمینه، حواس مخاطب را از سوژه اصلی پرت می‌کند. انتخاب پس‌زمینه‌ای ساده یا هماهنگ، بر جذابیت بصری عکس می‌افزاید.

چگونه می‌توان با بازی نور و سایه، عمق بیشتری در عکس ایجاد کرد؟
کنترل جهت نور، پدیدآمدن سایه‌های واضح یا ملایم روی سوژه را تسهیل می‌کند. این سایه‌ها شکل و فرم سوژه را برجسته کرده و به‌صورت طبیعی عمق می‌بخشند.

چه نقشی برای بافت در ترکیب بندی عکس قائل هستیم ؟
جلوه بصری بافت، سطح و جزئیات را زنده نشان می‌دهد. قرار دادن بافت متضاد در کنار سطح صاف یا رنگ ساده، تضادی چشمگیر و جذب‌کننده می‌آفریند.

چطور می‌توان سوژه کوچک را در قاب بزرگ بهتر نشان داد؟
استفاده از فضای منفی و جای‌دادن المان‌های ساده در محیط اطراف، سوژه کوچک را در کانون توجه قرار می‌دهد. همچنین انتخاب نقطه‌ای قدرتمند در کادر، جلوه آن را پررنگ‌تر می‌کند.

چرا انتخاب عمق میدان مناسب در ترکیب بندی تأثیرگذار است؟
با یک دیافراگم باز، پس‌زمینه محو شده و سوژه اصلی برجسته می‌شود. در مقابل، عمق میدان زیاد، جزئیات پس‌زمینه را هم در وضوح نگه می‌دارد و برای عکاسی منظره یا معماری مناسب است.

چگونه می‌توان از تکرار عناصر در عکس، ریتم جذابی ایجاد کرد؟
تکرار الگو، رنگ یا فرم در بخش‌های مختلف قاب، حس هماهنگی و نظم پدید می‌آورد. قرار دادن عنصر متفاوتی در میان این تکرار، نقطه تمرکز منحصربه‌فردی می‌سازد.

چطور می‌توان با استفاده از خطوط مورب در ترکیب بندی ، پویایی بیشتری خلق کرد؟
خطوط مورب حس حرکت و کشش دارند و نگاه را به جهتی خاص هدایت می‌کنند. قرار دادن سوژه در انتهای خط مورب، بر تاثیرگذاری بیشتر آن می‌افزاید.

چرا به‌کارگیری تکنیک پرسپکتیو در ترکیب بندی می‌تواند تأثیر عکس را دوچندان کند؟
پرسپکتیو خطوط و فضا را برجسته می‌کند و حس عمق و سه‌بعدی‌بودن به عکس می‌دهد. قرار دادن المان‌های پیش‌زمینه، میانه و پس‌زمینه باعث درک دقیق‌تر ابعاد می‌شود.

چگونه انتخاب رنگ‌های تیره یا روشن می‌تواند خلق‌وخوی عکس را تحت تأثیر قرار دهد؟
استفاده از تونالیته تاریک حسی رازآلود و دراماتیک ایجاد می‌کند، درحالی‌که رنگ‌های روشن و شاد نشاط و سرزندگی را به تصویر می‌آورند. ترکیب مناسب این دو می‌تواند تعادل مطلوبی بسازد.

چطور رعایت حداقل‌گرایی در ترکیب بندی به پیام واضح‌تری منجر می‌شود؟
حذف عناصر اضافی و تمرکز بر یک سوژه برجسته، پیام عکس را شفاف‌تر می‌کند و بیننده درگیر پیچیدگی‌های اضافه نمی‌شود. این سبک در فضای مینیمال بسیار رایج است.

چرا توجه به جهت نگاه سوژه در قاب اهمیت دارد؟
اگر سوژه انسانی یا حیوانی رو به سمتی نگاه کند، مخاطب نیز تمایل دارد نگاه را به همان سو هدایت کند. تنظیم جایگاه سوژه مطابق جهت نگاه، ترکیب را متعادل‌تر و گیراتر جلوه می‌دهد.

چطور می‌توان با استفاده از سایه‌ها داستان‌سرایی در عکس را تقویت کرد؟
سایه‌ها گاهی قوی‌تر از خود سوژه پیام منتقل می‌کنند. با نمایش سایه‌ای مرموز یا شکل خلاقانه، حس تعلیق و داستان‌پردازی در تصویر بالا می‌رود.

چگونه می‌توان با ایجاد تضاد اندازه میان عناصر، تأکید بیشتری بر سوژه اصلی داشت؟
قرار دادن یک شئ کوچک در کنار سوژه اصلی بزرگ یا بالعکس، تفاوت مقیاس را برجسته می‌کند و نگاه را به تفاوت‌ها و مهم‌ترین نقطه قاب جلب می‌کند.

چطور با استفاده از رنگ‌های خنثی در پس‌زمینه می‌توان سوژه رنگی را جلوه‌گرتر ساخت؟
رنگ‌های خنثی مثل خاکستری یا سفید، نقش مکمل را برای سوژه رنگی ایفا می‌کنند و باعث برجسته‌شدن آن در قاب می‌شوند. این سبک در عکاسی محصول یا پرتره بسیار کارآمد است.

چرا تغییر ناگهانی زاویه به‌صورت عمودی یا افقی می‌تواند ترکیب بندی را دگرگون کند ؟
زاویه عمودی حس ارتفاع و وقار را انتقال می‌دهد، درحالی‌که افقی حس آرامش و گستردگی را القا می‌کند. گاهی عوض‌کردن جهت عکس، درک و حس کلی صحنه را کاملاً تغییر می‌دهد.

مطالعه بیشتر:

عکاسی پرتره چیست ؟ + فیلم نگاهی به تاریخچه عکاسی خبری و مطبوعاتی یا فتوژورنالیسم + فیلم چگونه عکس های ورزشی و در حرکت بگیریم ؟ تعادل در عکس آشنایی با تکنیک پنینگ در عکاسی + فیلم مبانی عکاسی 5 روش عکس برداری از پرندگان عکاسی تبلیغاتی چیست و چگونه می توان عکس تبلیغاتی گرفت ؟ ضرورت یادگیری عکاسی عکاسی صنعتی و تجهیزات مورد نیاز برای آن معرفی عکاس لی فریدلندر+ عکس 144 ایده عکاسی بدون چهره ایده ژست عکس نشسته + 10 نکته طلایی برای گرفتن عکس در حالت نشسته عکاسی مدلینگ چیست ؟ ترندهای عکاسی در سال 2025 : از هوش مصنوعی تا AR و VR