تاریخچه عکاسی در ایران + فیلم

آیا در حال تحقیق در مورد تاریخچه عکاسی هستید ؟
 روند عکاسی و استفاده از کاغذ حساس به نور توانست در حدود سال های 1838–1839 به صورتی واقعی منجر به تولید دوربین عکاسی و امکانات چاپ و ظهور تصویرهای عکاسی شد و عکاسی را فراگیر کند.

همین الان ببین : تاریخچه عکاسی در ایران 👇🏻

البته در آن زمان عکس کالایی لوکس بود و دوربین عکاسی در اختیار عموم قرار نداشت. تاریخچه ی عکاسی در ایران چند سال پس از این زمان شکل می گیرد.

ورود اولین دوربین به ایران

سال های ورود اولین دوربین عکاسی به ایران ، پس از دیگر کشورهای جهان، به تعداد انگشتان یک دست نیز نمی رسد. ازآنجایی‌که دوربین عکاسی بسیار گران بوده و کالایی نوظهور محسوب می شد، توان اقشار عمومی از خرید آن خارج بود.
طبیعی است که اولین دوربین عکاسی در ایران توسط حکومت وقت خریداری شود. تاریخچه عکاسی در ایران با ورود اولین دوربین در اواخر حکومت محمد شاه قاجار شروع شد.
این دوران مقارن با حکومت ناصرالدین شاه قاجار در ایران بود که وی بسیار به عکاسی علاقه مند شده بود.

نگاهی به هنر عکاسی در دوره قاجار

تاریخ عکاسی از ایران از کی شروع شد؟ هنر عکاسی در دوره قاجار چگونه رواج یافت؟ شاید برای شما جالب باشد که بدانید هنر عکاسی در ایران با اختلاف سه سال از اعلام آن در فرانسه شروع شد.
اختراعات عکاسی به صورت هدیه به دست پادشاهان ایران می رسید. نخستین دوربین های عکاسی که وارد ایران شد به شیوه داگرئوتیپ بود و به در خواست محمد شاه قاجار از روسیه و انگلیس وارد ایران شد.
شخصی به نام نیکلای پاولوف که  عکاسی را به خوبی می دانست این دستگاه ها را به ایران آورد. ملک قاسم میرزا یکی از شاهزادگان قاجار‌بود که با اروپاییان مراوده خوبی‌داشت و پیوسته‌در راه یادگیری علوم جدید پیشگام‌ بود.

شروع فن عکاسی در ایران

فن عکاسی و عکس برداری در ایران برای اولین بار در شهر تبریز و توسط ملک قاسم میرزا آغاز شد. البته ناگفته نماند که ژول ریشار ملقب به میرزارضا خان که نخستین معلم فرانسوی مدرسه دارالفنون بود  اولین شخص خارجی است که در ایران عکاسی کرده است.
گفته‌شده‌است او عکس‌هایی به صورت داگرئوتیپ از محمدشاه قاجار و ولیعهدش ناصرالدین شاه انداخته است که هم اکنون هیچ‌کدام از آن‌ها باقی نمانده ‌است.
ملک قاسم میرزا در اوایل پاییز سال ۱۲۶۵ ه‍.ق در اردو کشی ناصرالدین شاه به ییلاق جاجرود، از همراهان شاه‌بود و در آنجا عکس هایی‌گرفت و شش ماه بعد آن‌ها را آلبوم ساخته‌را در مراسمی به ناصرالدین شاه تقدیم‌کرد.

البته اولین عکس ایران مربوط به تصاویر بسیاری از دوران اولیه عکاسی در ایران است که گویای نوع زندگی و آداب و رسوم مردم در زمان قاجاریه بوده است.
نوع پوشش و لوازم مورد استفاده در این عکس ها به خوبی مشخص شده است.

اولین متصدیان عکاسی در ایران

همانطور که قبلاً گفته شد، اولین دوربین های عکاسی در اختیار دربار قرار داشت و هنوز این دوربین ها برای خریداری عموم عرضه نشده بود.
تعداد انگشت شماری از افراد قادر به کار کردن با این دوربین ها بودند که با نام عکاس باشی در بین مردم شناخته می شدند.
عکاس باشی ها عموماً به عکاسی از درباریان اشتغال داشتند.
ملک قاسم میرزا از پیشگامان هنر عکاسی در ایران بود که با راهنمایی ژول ریشار فرانسوی توانست در این هنر خبره شود.
بر طبق اسناد به جای مانده، اولین عکسبرداری نیز در زمان ولایت عهدی ناصرالدین میرزا در تبریز انجام شده است. شاید به جرات میتوان گفت که ایشان اولین عکاس ایران و از عکاسان قدیمی ایران بودند. 

اولین عکاس حرفه ای ناصر الدین شاه

اولین عکاس حرفه ای دربار ناصرالدین شاه نیز آقا رضا عکاس باشی بود که در تمام سفرها همراه ناصرالدین شاه به عکاسی می پرداخت.
با ترویج عکاسی در ایران بر تعداد عکاس باشی ها افزوده و عکاسخانه هایی در سطح شهر به کار مشغول شدند.
بر طبق اسناد تاریخی یکی از اولین افرادی که به عکاسی علاقه مند شد و توانست فوت‌وفن آن را به درستی فرا بگیرد، شاه قاجار ناصرالدین شاه بود که به طور علمی و عملی این فن را آموخت.
مطابق رسم آن دوران، دوربین مورد استفاده ناصرالدین شاه، بر روی سه پایه استفاده می شد و اندازه بزرگی نیز داشت.

آقا رضا عکاس‌ باشی

آقا رضا عکاس‌باشی، اولین عکاس حرفه‌ای و فعال دربار ناصرالدین شاه‌است. که مراسم و سفرهای زیادی را عکاسی کرده‌است.
آقا رضا  عکاسی را نزد فرانسیس کارلهیان فرانسوی آموخت و به عکاسی پرتره گرایش داشت.
در سال ۱۲۸۰ قمری توسط ناصرالدین‌شاه لقب عکاس‌باشی به او داده‌شد . در کاخ گلستان عمارتی تحت نظر او به امور فنی و هنری عکاسی در دوره قاجار اختصاص یافت.
او در سال ۱۲۹۰ نیز لقب طولانی «آجودان مخصوص و خزانه‌داری صرف جیب مبارک»  را دریافت نمود. گفته‌شده‌است آقارضا عکاس باشی با مرگ به شیوه قهوه قجری فوت‌نمود.

عبداالله میرزا یا ایوانف

یکی از عکاسان دیگر دوره قاجار، عبدلله میرزا نام دارد. او در خیابان  علاءالدوله یک عکاسی تاسیس‌کرد و در همه ی عکس های نام روسی خان نوشته‌شده‌است.
در آخر باید بگوییم نخستین عکس های قاجار را عکاسان فرنگی برداشته و آنها بودند که به عکاسان ایرانی آموزش میدادند.
بنابراین جای تعجب ندارد که عکس های آن زمان از نظر ژست و فرم فرنگی به نظر برسد اما کم کم نگاه عکاسان ایرانی هم در این عکس ها دخیل شد و فرم پایداری در عکاسی در دوره قاجار شکل گرفت.
با تکنیک هایی که در دوره فتوشاپ در عکاسی یاد می گیرید، می توانید به راحتی ادیت های لازم روی عکس های خود را انجام دهید.
کیفیت دوره آنلاین فتوشاپ در عکاسی پویااندیش کم از دوره حضوری نداشته و نه تنها می توانید مهارت و دانش خود را افزایش دهید بلکه در وقت و زمان نیز صرفه جویی خواهید کرد.

ترکیب مذهب و هنر عکاسی در دوره قاجار

مذهب یکی از عنصرهای اساسی ایران بوده و در زمان رضا خان ملا هادی سبزواری یکی از دانشمندان زمان بود. دوره زندگی هادی سبزواری با ورود دوربین عکاسی به ایران و حکومت ناصرالدین شاه قاجار همزمان بود.
در آن زمان روحانیون در مورد پدیده ها مخالفت و موافقت میکردند. آقا رضا به خراسان سفر کرد تا از حکیم سبزواری عکاسی کند.
بدون شک در آن زمان مواجه با چنین پدیده هایی و قبول کردن آن نزد روحانیون مانند امروزه آسان نبود. حکیم سبزه واری تا قبل از دیدن عکاسی ، آن را مخالف قانون تلقی می کرد و اعتقاد داشت چنین چیزی امکان ندارد.
اما پس از پایان عکاسی، و دیدن تصویر خودش که توسط رضا خان گرفته شده‌بود ، بسیار متعجب‌شد و نهایتاً عکاسی را تأیید نمود.

پدر عکاسی ایران

پدر عکاسی نوین و بنیانگذار عکاسی در ایران هادی شفائیه است که او در تبریز و در 23 مرداد 1302 به دنیا آمده است. این هنرمند اولین عکس خود را در سال 1312 با دوربین ۹×۱۲ فلزی «ایکا» گرفته است.
این هنرمند در ابتدا پس از گذراندن دروس داروسازی در استانبول، همراه برادر خود در داروخانه مشغول به کار شد اما به دلیل علاقه شدیدی که به عکاسی داشت، اولین کلاس های عکاسی را برگزار کرد. وی استودیو هادی را در سال 1344 افتتاح کرد.
او با عکاسی از عتیقه های تمدن ایرانی نمایشگاهی با 150 عکس به عنوان “رد پای اعصار در سوئیس و ایران” را برپا کرد. دکتر شفائیه به دلیل کیفیت بالای عکس هایش گران ترین آتلیه تهران را داشت.

اولین عکس تاریخ در چه سالی گرفته شد ؟

اولین عکسی که در تاریخ ثبت شده است توسط ژوزف نیسه‌فور نیپس مخترع فرلنسوی گرفته شده است. این مخترع در 7 مارس 1765 در خانواده ای ثروتمند به دنیا آمده است.
اولین عکس توسط ژوزف به نام “اصطبل و کبوترخانه” ثبت شده است. این عکس در سال 1826 گرفته شده است که از روش طرح نگارنوری برای کرفتن آن استفاده شده است.
مجله لایف یاین عکس را جزو یکی از تصاویری که تاریخ جهان را تغییر داد برشمارده است.

 عکاسی از آثار تاریخی ایران توسط لوئیجی پشه

لوئیجی پشه  افسر نظامی ایتالیایی بود. که در دوره ناصرالدین شاه به ایران آمد و از آثار باستانی ایران عکس‌های زیادی‌گرفت.
ناصرالدین شاه به لوئیجی پشه لقب عکاس باشی داد. این عکاس ایتالیایی عکس های زیادی از تخت جمشید گرفته‌است. عکس‌های او سند تاریخی بی‌نظیری است که نشان دهنده وضعیت زندگی مردم و دربار است. در عکس های پشه زنان کمتر وجود دارند اما مردان نقش پررنگ تری دارند .
عکس های پشه در نمایشگاه جهانی هاریس در سال 1867 نشان افتخار دریافت کرد. اگر دوست دارید عکاسی را بصورت حرفه ای و اصولی یاد بگیرید اما زمان آزاد لازم برای شرکت در دوره های حضوری را ندارید، می توانید در دوره های آنلاین عکاسی پویا اندیش شرکت کنید.

عکاسی لوئیجی پشه و عکاسی در دوره قاجار از زنان

بسیاری از فن آوری های جدید تحت حکومت ناصرالدین شاه (حکومت 1848 تا 1896) به تصویب رسید. عکاسی در اواخر دوره قاجار در ایران رواج یافت و ناصرالدین شاه، که از بسیاری از زنان کاخ قاجار عکس مشهور عکس گرفت، با شور و اشتیاق مورد استقبال قرار گرفت.
در دوره حکومت وی ، تعامل بین هنر عکاسی در دوره قاجار و هنر نقاشی ، هم از نظر سبک و هم از نظر ترکیب بندی ، افزایش یافت.
ایده آل های زیبایی زنانه می توانند با گذشت زمان بسیار تغییر کنند.
در دوره قاجار ، نمونه زیبایی زن در زنی با ابرو پیوسته‌و سبیل تجسم یافت. به عنوان مثال ، زنان حرمسراي شاهنشاهي ناصرالدين شاه حاج قاجار با استفاده از آرایش ، سیبیل می کشیدند و ابروهای خود را به هم متصل می کردند.

نقش عکاسی در دوره قاجار و پادشاهی ناصرالدین شاه

ناصرالدین شاه برای نشان‌دادن قدرت ایران و حکومت خود از شیوه عکاسی از طریق پرتره های بزرگ و تصاویر کاخ استفاده می کند. شرق‌شناسی ، ساختاری اجتماعی ذهنی میشود.
همان‌طور که در عکس‌های آنتوان سوریوگین دیده‌میشود. آنتوان سوریوگین عکس هایی از مردم، مناظر، معماری و اشیاء زیادی گرفت.
عکس‌های او در سفرنامه‌ها و داستان‌ها فراوان مورد استفاده قرار گرفته‌است سوریوگین محیط خود را با دید کلی عکاسی می کرد .
عکس‌های او در نمایشگاه بروکسل برنده مدال طلا شد. در مقاله‌های دیگر سایت پویااندیش به عنوان تاریخ عکاسی و تاریخ دوربین عکاسی با تکنیک های عکاسی آن زمان آشنا می شوید.

مدرسه دارالفنون

همگام با فعالیت دارالفنون و تربیت دانش آموختگان در رشته های مختلف، رشته عکاسی نیز به صورت آکادمیک در دارالفنون تدریس میشد.
این مدرسه از اساتید عالی رتبه اروپایی، برای تدریس عکاسی بهره میبرد. این اساتید از:

• فرانسه
• اتریش
• ایتالیا
  برای تدریس عکاسی به دارالفنون دعوت شده بودند.

از معروف ترین تصاویر عکاسی در ایران، می توان به آلبومی حاوی عکس های آثار باستانی ایران اشاره کرد که توسط یک سرهنگ از اهالی ناپل عکاسی شده است.

ویلیام اول پادشاه پروس، یک نسخه دوم از روی این تصاویر را در اختیار دارد.

بیشتر بخوانید: تاریخچه عکاسی جهان

نخستین تصاویر از دستگاه عکاسی در ایران

اولین دوربین عکاسی در ایران هدیه امپراتور روسیه به محمد شاه قاجار بود که به همراه دیپلمات روسی برای تعلیم عکاسی به ایران وارد شد.

اهدای دوربین توسط ملکه انگلیس به ایران

دوربین اهدایی ملکه انگلیس نیز هم زمان به دربار قاجار پیشکش شد. این دستگاه های دوربین عکاسی به شیوه داگرئوتیپ قادر به تصویربرداری بودند.
طرز کار این دستگاه ها با شیوه مرسوم عکاسی امروزی تفاوت بسیاری داشت.
یک سال بعد از مرگ محمد شاه قاجار، صنعت عکاسی با اختراع دستگاه فوتوگرافی دچار تحول گشت و تاریخچه عکاسی در ایران از دوران ناصرالدین شاه قاجار به طور رسمی شروع شد.
این پادشاه به خوبی با هنر عکاسی و روش های علمی و فنی آن آشنا بود و آرشیو عکاسی کاملی داشت.

عکاسی هنر ثبت واقعیت است؟

اگرچه اعتقاد بر این است که عکاسی یک کپی مستقیم از واقعیت‌است، اما شاید بتوانیم این روایت را پیچیده‌تر کنیم و نگاهی ذهنی تر به نقش عکاسی در ایران قاجار ارائه‌دهیم. این که آنچه یک مکان را معتبر می کند، ذهنی و مبهم است و ذاتاً به دست هنرمند و پس از چشم بیننده به عنوان مفسر متکی است. با دوره های عکاسی پویا اندیش یک عکاس مستند اجتماعی شوید.

قدیمی ترین عکس

قدیمی ترین عکس گرفته شده توسط وی پرتره ای است که به صورت تمام رخ از مادر خود گرفته است و یک تصویر پرتره از شاه قاجار موجود می باشد که توسط وی عکاسی شده است.
آلبومی شامل 755 قطعه عکس نیز در موزه متروپولین نیویورک مربوط به اردشیر میرزا، نوه فتحعلی خان وجود دارد که از قدیمی ترین عکس های ایران است.
این تصاویر به طور عمده معماری زیبا و ابنیه تاریخی را نشان می دهد و اسناد تاریخی مهمی مربوط به زندگی و درباریان است.

رشته عکاسی در ایران

عده ای از دانشجویان علاقه مند برای ادامه تحصیل در رشته عکاسی و کسب مهارت در این زمینه راهی کشورهای اروپایی شدند.
اولین عکس تاریخ ایران مربوط به بناها و عمارات شاهی و تاریخی بود. علت این امر اینست که در دوربین های اولیه عکاسی ، موضوع عکاسی باید به مدت بسیار زیادی ثابت و بدون حرکت می ماند در غیر این صورت تصاویر بر روی کاغذ ثبت نمی شد.
هر گونه حرکت نیز می توانست نتیجه عکاسی را با شکست مواجه کند. به همین دلیل راحت ترین موضوعات برای عکاسی همان کاخ ها و بناهای تاریخی بودند.

همین الان ببین : فیلم مفهوم عکاسی 👇🏻

با تکنیک هایی که در دوره فتوشاپ در عکاسی یاد می گیرید، می توانید براحتی ادیت های لازم روی عکس های خود را انجام دهید.
کیفیت دوره آنلاین فتوشاپ در عکاسی پویااندیش کم از دوره حضوری نداشته و نه تنها می توانید مهارت و دانش خود را افزایش دهید بلکه در وقت و زمان نیز صرفه جویی خواهید کرد.

بیشتر بخوانید: تاریخچه ی دوربین های عکاسی

پایان بخش تاریخچه عکاسی در ایران

سوالات متداول