کسب مهارت گوناگون توسط هنر برای کودکان + فیلم

همین الان ببین : کسب مهارت گوناگون توسط هنر برای کودکان

ارتقای مهارت‌ کودکان در نقاشی یکی از مواردی است که اکثر والدین به آن فکر میکنند. اما واکنش به ذوق یک کودک پس از دیدن نقاشی او تاثیر زیادی بر این موضوع دارد…

۳ تا ۴ سال؛ «ببین چی کار کردم!»

او سه سال دارد و در هر دستش یک قلم گرفته و رنگ‌ها را یکی پس از دیگری روی کاغذ اعمال می‌کند.
نحوه‌ی تغییر لایه‌های رنگ برایش خیلی جذاب است، اما آنقدر روی کاغذ رنگ ریخته که کاغذ به رنگ قهوه‌ای تیره درآمده و در حال چکه کردن است و به سختی می‌توان آن را از سه‌پایه نقاشی جدا کرد.
اما او که در این سن خودمحور است، با هیجان معلم خود را صدا می‌زند و می‌گوید «ببین چی کار کردم!» کمی آنطرف‌تر پسری چهار ساله نشسته است.
او کاغذ خود را از دایره‌هایی رنگی بزرگ پر کرده و از انجام این کار احساس قدرت می‌کند. مهارت‌ کودکان در نقاشی و هنر بسیار کاربرد دارد در زندگی شخصی و آینده ی آنها.

مهارت گوناگون توسط هنر برای کودکان

لذت کشف

کودکان در این بازه‌ی سنی، روی مهارت‌های حل مسئله و همچنین افزایش هماهنگی چشم و دست از طریق استفاده از مواد مختلف کار می‌کنند. آنها از تکرار لذت می‌برند و رابطه‌ی علت و معلولی و همچنین رابطه‌ی جزء به کل را از طریق همین تکرار متوجه می‌شوند.
کودکانی که تازه وارد سه‌سالگی شده‌اند با استفاده از مهارت‌های حرکتی درشت تلاش می‌کنند تا برجی را با بلوک‌ها بسازند و کودکان بزرگ‌تر و چهارساله، از مهارت‌های حرکتی ظریف برای چیدن دکمه‌ها پشت سر هم و ایجاد یک الگوی رنگی زیبا استفاده می‌کنند.
در مورد سفالگری، سه ساله‌ها دوست دارند بعد از ساختن یک شی آن را خراب کرده و از نو شروع کنند اما چهارساله‌ها به چیزی که قبلاً ساخته‌اند، جزئیاتی را اضافه می‌کنند.

بیشتر بخوانید: آموزش سفالگری کودکان

ماجراجویی‌هایی ملموس

مواد ملموس جذابیت ویژه‌ای برای کودکان در این گروه سنی دارند.
او پسری ۳ ساله‌ است که قبل از شستن دست‌های آغشته به رنگ خود، متوجه می‌شود برای نقاشی کردن لزوما به کاغذ نیازی نیست؛ زیرا می‌تواند با انگشت اشاره‌ی خود روی پشت دست دیگرش نقاشی بکشد.
دیگری چهار ساله است و از همه می‌خواهد که بیایند و خاکی که توسط اره کردن او در حال جمع شدن است را ببینند و آن یکی، چهار ساله، چسب مایع را برعکس می‌کند و آن را فشار می‌دهد و بلند اعلام می‌کند که «من یه تپه‌ی بزرگ از بهترین چسبی که تا حالا دیده بودم ساختم!»

آزمایش‌های جدید برای افزایس مهارت‌ کودکان در نقاشی

کودکان سه ساله به مواد جدید علاقه‌مندند و دوست دارند زمانی که در حال مالیدن چسب روی کاغذ هستند، با انگشتان خود هم کار کنند. ممکن است در فرآیند ساخت کلاژ، چندین کاغذ رنگی را پاره کنند. اما هدف کودکان سه ساله واقعا ساختن کلاژ نیست.
آنها دوست دارند تا کل یک برگه‌ی کاغذ را به قطعاتی کوچک تبدیل کنند. اما کودکان چهار ساله از قیچی برای برش کاغذ استفاده می‌کنند، و سعی دارند تا مهارت به خرج داده و کلاژی را با استفاده از این تکه‌های کاغذ درست کنند.
آنها در طی این فرآیند یاد می‌گیرند تا بین شکل‌ها، رنگ‌ها، بافت‌ها و اندازه‌های مختلف تمایز قائل شوند.
کودکان این رده‌ی سنی، به ویژه چهارساله‌های کنجکاو، از انجام فعالیت‌های جدید و کار با مواد جدید لذت می‌برند. درحالیکه قیچی به کودکان کمک می‌کند تا کاغذ یا پارچه را تکه تکه کنند، ابزارهایی مانند چسب، منگنه و نخ کودکان را تشویق می‌کند تا مواد را با یکدیگر تلفیق کنند.
استفاده از عناصر روزمره به طرق منحصربه‌فرد، مانند نقاشی با قاشق، به قدری برای کودکان جذاب است که می‌توانید ببینید آنها را در حین انجام این پروژه چطور غرق در تفکر می‌شوند.

چه کاری می‌توانید انجام دهید در مهارت‌ کودکان در نقاشی

یک سری کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای کمک به کودک در جهت کشف، سازماندهی، ترکیب یا تبدیل مواد به کار بگیرید تا خودجوشی و حس شگفتی آنها تقویت شود.

موادی ساختارنیافته و باز را برای بازی به کودک ارائه دهید.

برای تقویت مهارت‌های ادراکی کودکان، موادی مانند گل و فعالیت‌هایی مانند نقاشی را به کودک پیشنهاد کنید. کاری کنید که دسترسی به مواد و وسایل آسان گردد تا کودک به کشف بیشتر تشویق شود. از جعبه‌های شفاف برای نگهداری آنها استفاده کنید تا کودک بتواند ابزارهای مختلف را از بیرون جعبه ببیند.
همچنین، وسایل را در کمد یا قفسه‌ای بگذارید که در دسترس کودک باشد و خودش بتواند به طور مستقل آنها را بردارد.
زمانی نسبتا طولانی را برای انجام کارهای هنری فراهم کنید تا کودک با سرعت خودش کار را پیش ببرد. سعی کنید، وقفه‌ای در این مدت زمان ایجاد نشود. به کودک وقت بدهید تا تصمیم بگیرد، بازی کند، و اکتشافات خود را منعکس نماید.
آنها را تشویق کنید تا یافته‌های خود را با دوستان‌شان به اشتراک بگذارند.
از وسایل قابل بازیافت و جالب مانند قوطی‌های اسپری افشان، مقوای استوانه‌ای دستمال کاغذی، یا روبان نیز استفاده کنید تا قدرت تخیل کودک تقویت شود.

برای ارتقای مهارت‌ کودکان در نقاشی آن ها را تشویق کنید تا ایده‌ها و علایق خود را دنبال کنند.

به آنها اجازه دهید تا فعالیت‌های خود را انجام دهند، نه اینکه صرفا ایده‌های شما را دنبال کنند. هیجان کودک در مورد اکتشافات جدیدش را به اشتراک بگذارید.
با اشتیاق به حرف‌های او گوش دهید، صحبت‌هایش را یادداشت کنید یا با استفاده از فیلم و عکس مستندسازی کنید. و آثاری که کودک نسبت به آنها احساس افتخار می‌کند را برای عموم به نمایش بگذارید.
یادتان باشد که نگرش پرشور و مثبت شما موجب القای اطمینان خاطر و الهام بخشیدن به کودک خواهد شد. این نگرش به آنها می‌فهماند که در ساخت آثار جدید و فرآیندهای ساخت آزادی عمل دارند و حتما نیازی نیست تا یک اثر نهایی‌شده و بی‌نقص را ارائه‌ دهند.

رده سنی ۵ تا ۶ سال: ببین نقاشیم چی می‌گه!

کریستین دختری ۶ ساله است که با هیجان نقاشی خود را بالا می‌گیرد و آن را برای معلمش توصیف می‌کند؛ «بعد، خورشید می‌ره پشت کوها… آب سیاه از ابرا می‌ریزه پایین و می‌ره زیر کوه… بعدش… اون آب سیاه از زیر کوه درمیاد و دیگه شب می‌شه!»
ارتباطی جداناشدنی بین داستان‌های کودکان و آثار هنری‌شان وجود دارد. نقاشی‌های آنها زمینه‌ی بسیار خوبی را برای تعریف کردن داستان‌های فوق‌العاده فراهم می‌کند که کودک با هر بار نشان دادن نقاشی، یک بار دیگر داستانش را بازگو خواهد کرد.
همه‌ی ما با کودکی مثل کریستین برخورد داشته‌ایم که با هیجان سمت ما بدود و با اشتیاق داستانش را به اثر هنری ارتباط دهد. این کودکان یک حقیقت ابدی را کشف کرده‌اند: اینکه هر تصویری، داستانی را نقل می‌کند.
بیشتر بخوانید: آموزش آنلاین نقاشی کودکان

ترکیب کردن مهارت‌ها

از لحاظ رشدی، کودکان در این رده سنی، مهارت‌های بالای زبانی خود را با مهارت‌های حرکتی ظریف ترکیب می‌کنند تا نقاشی‌هایی را بکشند که از نظر آنها به اندازه‌ی هزاران کلمه ارزش دارد.
کودکان این رده‌ی سنی نسبت به رده‌ی قبلی، بیشتر از مهارت‌های زبانی استفاده می‌کنند. آنها از تعریف کردن داستان‌های بلند، چه واقعی و چه تخیلی، لذت می‌برند. این داستان‌ها شاید زایده‌ی تصورات قوی آنها باشد، شاید از تجربیات واقعی آنها نشات بگیرد و شاید هم برای آثار هنری ساخته‌ی دست خودشان باشد.
مهارت‌ کودکان در این سن رو به پیشرفت است و همین امر روی علاقه و توانایی آنها برای ساخت آثار هنری تاثیر می‌گذارد.
کودکانی که در این بازه‌ی سنی قرار دارند، مهارت‌ کودکان در نقاشی های حرکتی ظریف خود را بهبود داده‌اند. بازه‌ی توجه‌شان نیز بیشتر شده است و به همین دلیل با توجه و مراقبت بیشتری نسبت به قبل پروژه‌های هنری را به انجام می‌رسانند. و زمانی که کودکان درون‌داد زیادی داشته باشند، مطمئناً برون‌داد زبانی زیادی در قالب داستان نیز خواهند داشت.

مرحله به مرحله

به نظر می‌رسد که مراحل مشخصی در زمینه‌ی استفاده‌ی کودک از زبان و هنر وجود داشته باشد. کودکان در این دوره‌ی سنی (5-6 سال) معمولاً این فرآیند را با ساختن عناوینی برای نقاشی‌های خود شروع می‌کنند.

ممکن است بشنوید که کودک به طور فی‌البداهه اعلام می‌کند:

«این نقاشی منه، جوجوی آبی» یا «اسم نقاشیم رو می‌ذارم توفان برف». در این مرحله، کودکان روی جوهره‌ی کار خود تمرکز می‌کنند و نامی را به آن اختصاص می‌دهند.
بعضی از کودکان نیز مرحله‌ی نام‌گذاری را حذف کرده و مستقیم سراغ مرحله‌ی توصیفی می‌روند. این مرحله‌ای است که کودک از توضیح دادن تک تک جزئیات اثر هنری خود لذت می‌برد. («این منم، اینم هاپو، اینم پیشی، اینم خونمونه»). ممکن است هیچ داستانی در بین عناصر موجود در نقاشی وجود نداشته باشد و مهارت‌ کودکان در نقاشی از کیفیت پایین برخوردار باشد.
زمانی که کودک داستانی را وارد نقاشی می‌کند، زبان مانند بال‌ به کمکش می‌آید. در این مرحله کودک به جای توصیف آنچه نقاشی کرده، تعریف می‌کند که چه اتفاقی در آنجا در حال رخ دادن است.
کودکان از داستان‌سرایی بسیار لذت می‌برند.
مایا ۵ ساله است و نقاشی‌ انتزاعی خود را که از نظر خودش شبیه به وسیله‌ای است که در آینده قرار است اختراع کند، چنین تعریف می‌کند:
«یه نور پرنده. وقتی توی ماشین می‌شینی، یه دکمه‌ی کوچولو هست و فشارش می‌دی. بعد پرواز می‌کنه. من دوست دارم با این نور پرنده برم خونه‌ی مامان بزرگ.»
همانطور که می‌بینید مایا از مراحل مختلف داستان‌سرایی – از توصیف تصویر تا اضافه کردن شخصیت، حرکت و زمان – استفاده کرده تا داستانی جادویی را بسازد.
استفاده از عکس برای رمزگشایی متن (داستان) یکی از مهارت‌های مهم سوادآموزی محسوب می‌شود. زمانی که کودک داستان خودش را با استفاده از نقاشی می‌سازد، در واقع، از نقاشی برای تولید متن استفاده می‌کند.

بیشتر بخوانید: آموزش هنر به کودکان و نوجوانان

چه کار می‌توانید انجام دهید تا مهارت‌ کودکان در نقاشی افزایش یابد

در ادامه به روش‌هایی اشاره خواهد شد که با استفاده از آنها می‌توانید به کودک خود کمک کنید تا تصاویر (نقاشی) را با کلمات و داستان متصل کند.
با توجه کامل به آنچه می‌گوید گوش دهید. بعضی از کودکان ممکن است داستان‌شان را برای کسی دیکته کنند تا او بنویسد و بعضی دیگر نیز دوست دارند خودشان داستان را به طرزی که دوست دارند نگارش کنند.
گروهی دیگر نیز هستند که علاقه دارند چندین و چند بار داستان را برای هر کسی که شنونده باشد بازگو کنند. فرقی نمی‌کند که کودک از چه روشی استفاده کند، وظیفه‌ی شما این است که با توجه کامل به او گوش کنید، حمایتش کنید و پاسخ دهید.
کودک را دعوت کنید تا داستانش را با کل کلاس به اشتراک بگذارد. فرقی نمی‌کند که داستان جایی نوشته شود یا نه، به صورت گروهی باید تشویق و حمایت شود.
داستان‌های کودکان را همراه با نقاشی‌شان در گالری کلاس به نمایش بگذارید. بعد نگاهی به اطراف بیاندازید، بلافاصله خواهید دید که آثار هنری زیادی از استادان آینده دور و بر شما هستند.

سوالات متداول کسب مهارت های گوناگون توسط هنر برای کودکان

هنر چگونه به رشد فکری و عاطفی کودکان کمک می‌کند؟
فعالیت‌های هنری خلاقیت را تقویت می‌کنند و فرصتی برای بیان احساسات فراهم می‌سازند. کودکان با ترسیم، رنگ‌آمیزی یا ساختن کاردستی، توانایی حل مسئله و ابراز هیجانات خود را بهتر یاد می‌گیرند.

چرا کسب مهارت گوناگون توسط هنر برای کودکان مهم است؟
این فرایند به آن‌ها کمک می‌کند در کنار یادگیری مهارت‌های هنری ، توانایی‌های فردی دیگری مانند تمرکز، صبر و هماهنگی چشم و دست را نیز به دست آورند و درک عمیق‌تری از محیط پیرامون پیدا کنند.

چگونه می‌توان کودکان را به فعالیت‌های هنری علاقه‌مند کرد؟
تشویق به کشیدن نقاشی‌های ساده، استفاده از ابزارهای رنگارنگ و برگزاری بازی‌های هنری در خانه، علاقه اولیه را ایجاد می‌کند و آن‌ها را مشتاق به ادامه فعالیت‌های خلاقانه نگه می‌دارد.

کدام رشته‌های هنری برای آغاز کار کودکان مناسب هستند؟
نقاشی، کاردستی‌های ساده و موسیقی کودک برای شروع فعالیت هنری پیشنهاد می‌شوند. این رشته‌ها تنوع فراوانی دارند و کودکان می‌توانند با آزمون و خطا علایق خود را کشف کنند.

چگونه هنر بر رشد مهارت‌های اجتماعی کودکان اثر می‌گذارد؟
فعالیت‌های گروهی هنری، همکاری و همفکری را تقویت می‌کنند. کودکان هنگام کار در گروه با دوستان خود همفکری می‌کنند، ایده می‌دهند و راهکارهای مشترک ارائه می‌دهند.

چرا موسیقی می‌تواند بخشی از کسب مهارت گوناگون توسط هنر برای کودکان باشد؟
موسیقی، قدرت شنیداری و دقت در ریتم را افزایش می‌دهد و حس همدلی و همکاری را در کودکان بالا می‌برد. یادگیری سازهای ساده یا حتی خواندن شعرهای کودکانه، ذهن آن‌ها را پویا می‌سازد.

چطور می‌توان با نمایش خلاق، مهارت‌های ارتباطی کودکان را تقویت کرد؟
اجرای نمایش‌های کوتاه با شخصیت‌های ساده، فرصتی برای بیان احساسات و داستان‌سرایی فراهم می‌کند. این فعالیت کلام و اعتمادبه‌نفس کودکان را بهبود می‌بخشد.

چه تأثیری نقاشی بر تخیل کودکان دارد ؟
نقاشی آن‌ها را به ساخت دنیایی ذهنی تشویق می‌کند و قدرت تصورشان را افزایش می‌دهد. رنگ‌ها و شکل‌ها برای کودکان حکم ابزاری جهت بیان ایده‌های جدید را دارند.

چرا آشنایی با هنرهای دستی به کودکان در زندگی روزمره کمک می‌کند؟
ساخت وسایل کوچک و کاردستی‌ها، هماهنگی حرکتی دست و ذهن را پرورش می‌دهد و اعتمادبه‌نفس کودکان را در روبه‌روشدن با کارهای دستی و خلاق بالا می‌برد.

چگونه می‌توان از طریق هنر، توانایی تمرکز کودکان را بیشتر کرد؟
انتخاب فعالیت‌های هنری دقیق و نیازمند دقت، مانند رنگ‌آمیزی جزئیات یا طراحی اشکال ریز، مهارت تمرکز آن‌ها را افزایش داده و آن‌ها را با مفهوم صبر آشنا می‌کند.

چرا بازی‌های هنری در کنار آموزش‌های تئوری مفید هستند؟
ترکیب یادگیری تئوری با بازی و کارهای خلاقانه، کودکان را بیشتر درگیر می‌کند و یادگیری را عمیق‌تر و ماندگارتر می‌سازد. آن‌ها با لذت‌بخش‌شدن فرآیند آموزشی بهتر مطالب را می‌آموزند.

در چه فضایی کودکان راحت‌تر می‌توانند به هنر بپردازند؟
محیطی آرام و پرنور که امکان پراکندگی ابزارهای هنری را فراهم کند، آزادی عمل بیشتری به آن‌ها می‌دهد. تشویق به آزادانه‌کارکردن و اجتناب از محدودکردن ایده‌ها باعث رشد خلاقیت می‌شود.

چگونه می‌توان تأثیر مثبت هنر بر عزت‌نفس کودکان را مشاهده کرد؟
با اتمام یک کار هنری، احساس موفقیت در کودکان شکل می‌گیرد. آن‌ها یاد می‌گیرند به ایده‌های شخصی خود ارزش دهند و از نتیجه تلاششان لذت ببرند.

چرا سرگرمی‌های هنری گروهی باعث رشد روحیه مشارکتی می‌شود؟
اشتراک‌گذاشتن رنگ‌ها، ابزارها یا همفکری درباره طرح‌های هنری، روند یادگیری را جذاب می‌کند و حس همکاری را در جمع تقویت می‌کند. این موضوع به رشد مهارت کار تیمی کمک می‌کند.

چگونه می‌توان با هنر، مهارت حل مسئله کودکان را پرورش داد؟
هنگام اجرای پروژه‌های هنری، کودکان با چالش‌هایی مثل کم‌بودن رنگ ، شکل‌نگرفتن طرح دلخواه یا نیاز به تغییر ایده روبه‌رو می‌شوند و برای رفع آن راهکارهایی نوآورانه پیدا می‌کنند.

چه زمانی برای تشویق کودکان به کشف هنرهای مختلف مناسب است؟
پس از آشنایی ابتدایی با یک رشته هنری، می‌توان به تدریج زمینه‌های جدید مثل سفال‌گری یا موسیقی را هم معرفی کرد تا آن‌ها مهارت‌های گوناگون را تجربه کنند.

چرا گاهی نتیجه کار هنری کودکان با تصور اولیه متفاوت می‌شود؟
در مسیر اجرای ایده‌ها، کودکان با محدودیت ابزار یا تکنیک مواجه می‌شوند و برای سازگاری با شرایط جدید، ممکن است طرحشان را تغییر دهند که این اتفاق نیز خود بخشی از یادگیری است.

چگونه می‌توان کودکان را به ادامه یادگیری مهارت‌های هنری ترغیب کرد؟
با قدردانی از خلاقیت آن‌ها، ارائه بازخورد مثبت و همچنین نمایش آثارشان در جمع خانواده یا دوستان، اشتیاقشان برای ادامه کارهای هنری بالا می‌رود.

چه نقشی کتاب‌های هنری در کسب مهارت گوناگون توسط هنر برای کودکان دارند؟
مطالعه کتاب‌های تصویری، رنگ‌آمیزی و آموزش‌های ساده هنری الهام‌بخش کودکان است و دید آن‌ها را نسبت به فرم‌ها، رنگ‌ها و ایده‌های جدید گسترده‌تر می‌کند.

چطور می‌توان موسیقی و نقاشی را در یک برنامه خلاق تلفیق کرد؟
پخش آهنگ‌های ملایم در هنگام نقاشی، کودک را در فضایی آرام قرار می‌دهد و خلاقیت او را برمی‌انگیزد. همین‌طور می‌توان از رنگ‌ها برای بیان حس موسیقی استفاده کرد.

چه راهکاری برای پیشگیری از بی‌حوصلگی کودکان در کارهای هنری وجود دارد؟
تنوع در فعالیت‌ها، آموزش تدریجی تکنیک‌های جدید و انعطاف در انتخاب ابزارهای متنوع به حفظ هیجان و علاقه کودکان کمک می‌کند.

چرا مشاهده آثار هنری دیگر کودکان برای رشد ذهنی آن‌ها مفید است؟
دیدن کارهای دیگر همسالان به کودک ایده‌های تازه می‌دهد و او را تشویق می‌کند روش‌های جدیدی را امتحان کند و از خلاقیت دیگران الهام بگیرد.

چگونه می‌توان از هنر برای تقویت اعتمادبه‌نفس در کودکان خجالتی استفاده کرد؟
انجام تمرین‌های ساده مثل طراحی شکل‌های آزاد و تعریف از پیشرفت کوچک آن‌ها، جرئت و جسارت ابراز ایده‌ها را در کودکان خجالتی به تدریج افزایش می‌دهد.

چرا برگزاری نمایشگاه خانگی از آثار کودکان تأثیرگذار است ؟
نمایش آثار هنری در فضایی دوستانه نشان می‌دهد که کارهایشان برای اطرافیان ارزشمند است و این کار هم حس افتخار را در کودک برمی‌انگیزد و هم او را به تجربه‌های جدید هنری راغب می‌کند.

چگونه می‌توان به وسیله هنر، یادگیری سایر مباحث آموزشی کودکان را بهبود داد؟
با تلفیق موضوعاتی چون زبان، ریاضی و علوم در فعالیت‌های هنری، درک بهتری از مفاهیم به وجود می‌آید و روند یادگیری شادتر و مفرح‌تر می‌شود.

مطالعه بیشتر:

رشد کودک و تحصیل هنر چرا رنگ‌‌ آمیزی سفال برای کودکان مفید است ؟ تاثیر آموزش ویولن در روحیه کودکان رباتیک چیست ؟ و انواع آن + فیلم آموزشی هنر نواختن ویولن فواید نواختن پیانو برای کودکان تاثیر موسیقی بر هوش کودکان مهارت‌ های هنری و نوشتاری کودک چه نکاتی را افشا می‌کنند؟ + فیلم چرا هنر باعث ارتقای هوش کودکان می‌شود؟ هنر و صنایع دستی اعتماد به نفس کودکان را افزایش می‌دهد فواید نقاشی کردن برای کودکان؛ چرا کودکان باید نقاشی کنند؟ کلاس رباتیک از چه سنی مناسب است ؟ معرفی رشته مهندسی رباتیک + آینده شغلی برنامه نویسی رباتیک چیست ؟ هنر نقاشی به زبان کودکانه