تاریخچه کالیگرافی

برس خود را در جوهر فرو می ‌برید، سپس آن را بالا آورده و مجددا پایین می‌آورید و به آرامی روی صفحه فشار می ‌دهید. ضربات قلم مو بین خطوط سبک و سنگین به جلو و عقب می رقصند، انحنا می یابند و به آرامی به شکل ها و نماد های عالی تبدیل می شوند.
ممکن است به نظر برسد که ما داریم کسی را در حال نقاشی توصیف می کنیم، اما در واقع در حال توصیف شکل متفاوتی از هنر خوش نویسی هستیم که به آن هنر کالیگرافی گفته می شود.

اگر چه ممکن است برخی از ما فقط استعداد هنری بسیار محدودی برای نوشتن با قلم مو های پری را داشته باشیم، اما بسیاری از ما هستند که همچنان دست خط را به یک هنر تبدیل می کنند و با تکیه بر هنر زیبای کالیگرافی، آن را به یک اثر هنری منحصر به فرد و جذاب تبدیل می کنند.
هنر کالیگرافی مدت هاست که در بین جوامع مورد استفاده قرار می گیرد و جذابیت های بسیار زیادی دارد. برای درک تاریخچه کالیگرافی باید به مدت ها قبل باز گشت و دنیایی از هنر را دنبال کرد. در ادامه بیش تر با این دنیای زیبای هنری و جذاب آشنا می شویم.

اگر چه ممکن است برخی از ما فقط استعداد هنری بسیار محدودی برای نوشتن با قلم مو های پری را داشته باشیم، اما بسیاری از ما هستند که همچنان دست خط را به یک هنر تبدیل می کنند و با تکیه بر هنر زیبای کالیگرافی، آن را به یک اثر هنری منحصر به فرد و جذاب تبدیل می کنند.
هنر کالیگرافی مدت هاست که در بین جوامع مورد استفاده قرار می گیرد و جذابیت های بسیار زیادی دارد. برای درک تاریخچه کالیگرافی باید به مدت ها قبل باز گشت و دنیایی از هنر را دنبال کرد. در ادامه بیش تر با این دنیای زیبای هنری و جذاب آشنا می شویم.

تاریخچه کالیگرافی و ظهور کاغذ های خوش نویسی

اصطلاح خوش نویسی یا هنر دست خط زیبا، ریشه ای طول و دراز دارد. این هنر ریشه در بسیاری از کشور های مختلف در سراسر جهان دارد. می توان به نوعی تاریخچه کالیگرافی را هم در دنیای غرب و هم در آسیا و شرق دنبال کرد.

تاریخچه کالیگرافی در آسیای شرقی

معمولاً تاریخچه کالیگرافی با چین مرتبط است، زیرا گمان می رود این هنر از آن جا منشا گرفته است. اما با این حال اشکال مختلفی از هنر کالیگرافی در کشور های مختلف در سراسر جهان از جمله ژاپن، هند، تبت و اروپا ایجاد شده است.
در کشور های آسیای شرقی مانند چین، ژاپن، ویتنام و کره، این شکل از هنر با پیکتوگرام ها و ایدئوگراف های ساخته شده بر روی سطوح یشم و استخوان های اوراکل آغاز شد. با این حال، در هند، خوش نویسی برای اولین بار به عنوان راهی برای «چاپ» متون مقدس (همانند منشأ اروپایی آن) ظاهر شد.
از این رو بخش مهمی از هنر کالیگرافی را می توان در زمره کالیگرافی اسلامی و آسیایی که خود به دو دسته آسیای شرقی و آسیای غربی تقسیم بندی می شود، در نظر گرفت. ظهور هنر کالیگرافی در ایران به دوره قاجار بر می گردد. در حال حاضر در ایران نیز این هنر شکل و شمایل اختصاصی و بسیار هنرمندانه به خود گرفته است. این هنر در حال حاضر به یکی از اصلی ترین شاخه های هنری در آسیا و خاورمیانه تبدیل شده است.

تاریخچه کالیگرافی در غرب

در غرب نیز هنر کالیگرافی تاریخچه ای طول و دراز دارد و مدت هاست که این هنر به عنوان یکی از هنر های بصری منحصر به فرد شناخته می شود. به گزارش Entity Mag ، سبک کالیگرافی غربی باریک تر و روان تر از سبک آسیای شرقی است، هرچند که متاثر از سبک های فارسی و عربی است.
به طور قابل پیش بینی، ما با نسخه اروپایی خوش نویسی، که سبک نوشتن در نسخه کینگ جیمز کتاب مقدس است، بیش تر آشنا هستیم. این سبک مختص نگارش متون دینی و بیان هنر به اشکال مختلف بود. در نتیجه بخش قابل توجهی از کاربرد و تاریخچه کالیگرافی غربی نیز به نگارش متون مذهبی و هنر های دینی مربوط می شود.
در امپراطوری رم باستان، در صومعه ها و در مکان های مقدس می توان آثار خوش نویسی هنرمندانه این سبک را روی سطوح و کتاب های خطی مشاهده کرد. در اواخر قرن نوزدهم میلادی سبک هنری کالیگرافی غربی دچار تحولاتی شد و از آن دوره به بعد مربوط به نقطه شروع کالیگرافی مدرن می شود. می توان در این زمینه ادوارد جانستون را به عنوان پدر کالیگرافی مدرن معرفی کرد.

تاریخچه ظهور حروف کالیگرافی

اگرچه خوش نویسی تقریباً 3000 سال است که به نوعی وجود داشته، اما این عبارت تا اواسط قرن پانزدهم پس از معرفی صنعت چاپ در اروپا به عنوان یک هنر متمایز مورد استفاده قرار نگرفت. این زمانی بود که تمایز واضحی بین دست خط معمولی و اشکال پیچیده‌ تر نوشتن فیلمنامه ایجاد شد. ممکن است تصور شود که خلق چاپ به سنت کتاب‌ های دست‌ نویس پایان داد، اما به گفته بریتانیکا، انتشاراتی مانند موسیقی متن، نت ‌نویسی علمی و سایر آثار تخصصی تا قرن نوزدهم همچنان دست ‌نویس می‌ شدند.

جایگاه امروزی هنر کالیگرافی

امروزه، اگرچه سبک های مختلفی از هنر خوش نویسی را می بینید، اما می توانید خوش نویسی را به دو دسته سنتی یا مدرن دسته بندی کنید. رسم الخط مدرن به هر نوع خطی گفته می شود که از قواعد ساختاری سبک های خوشنویسی سنتی (مانند مسی، اسپنسرین، ایتالیک، سیاه نامه و غیره) پیروی نمی کند.

سبک های سنتی، همان طور که می توانید تصور کنید، در طول زمان توسعه یافته اند و قرار است یک علم دقیق باشند. هر حرف دارای ارتفاع، زاویه، اندازه گیری و ابزار(های) خاصی است که برای انجام آن لازم است. و تنها در صورتی نشان دهنده آن سبک خاص در نظر گرفته می شود که حرف دقیقاً با این الزامات مطابقت داشته باشد.

از سوی دیگر، آن چه که امروزه به عنوان کالیگرافی مدرن شناخته می ‌شود و از فرم اولیه خود که در تاریخچه کالیگرافی آن را می شناسیم فاصله گرفته است، فرم کمی آزاد تر آن است. این در مورد تطبیق یک سبک خاص نیست و به هنرمند آزادی بیش تری می دهد تا در اطراف بازی کند و فرم های منحصر به فرد خود را ایجاد کند.

با تنوع بیش تر در اشکال و ابزار های مورد استفاده هنرمند می تواند سبک منحصر به فرد خود را ایجاد کند. با این حال، صرفاً به این دلیل که برای تفسیر بازتر است، به این معنی نیست که می ‌توانید فقط حروف را روی صفحه خط خطی کنید و آن را کالیگرافی بنامید. چند چیز وجود دارد که عموماً نشان‌ دهنده کالیگرافی در مقابل قلم زنی فانتزی است و وجه تمایز آن ها را سبب می شود.

از سوی دیگر، آن چه که امروزه به عنوان کالیگرافی مدرن شناخته می ‌شود و از فرم اولیه خود که در تاریخچه کالیگرافی آن را می شناسیم فاصله گرفته است، فرم کمی آزاد تر آن است. این در مورد تطبیق یک سبک خاص نیست و به هنرمند آزادی بیش تری می دهد تا در اطراف بازی کند و فرم های منحصر به فرد خود را ایجاد کند.

با تنوع بیش تر در اشکال و ابزار های مورد استفاده هنرمند می تواند سبک منحصر به فرد خود را ایجاد کند. با این حال، صرفاً به این دلیل که برای تفسیر بازتر است، به این معنی نیست که می ‌توانید فقط حروف را روی صفحه خط خطی کنید و آن را کالیگرافی بنامید. چند چیز وجود دارد که عموماً نشان‌ دهنده کالیگرافی در مقابل قلم زنی فانتزی است و وجه تمایز آن ها را سبب می شود.

قلم مورد استفاده در کالیگرافی

در مرحله اول، شما به ابزار مناسب نیاز دارید. به گفته Lettering Daily ، خوش نویسی مدرن مستلزم داشتن قلم مو، قلم کلاسیک، مداد، نشانگر یا قلم نوک پهن است. یکی از شاخص های خوش نویسی این است که بدانید چگونه ضربات نازک خود را با ضربات ضخیم خود متعادل کنید.
به عنوان یک قاعده کلی، ضربات شما در بالا رفتن روی صفحه باید نازک باشد در حالی که ضربه های شما به سمت پایین باید ضخیم باشد. یکی دیگر از شاخص های اصلی کالیگرافی، ثبات است. شما باید سعی کنید حروف خود را از نظر اندازه، شکل و قلم مو ثابت نگه دارید تا هماهنگی بصری کلی صفحه را افزایش دهید.

باید در این مسیر مهارت کافی را به دست آورد. اگر نگاهی به تاریخچه کالیگرافی بیاندازیم، شاهد پیشرفت های زیادی هم در تکنیک های اجرای کار ها و هم در ابزار های مورد استفاده در این زمینه خواهیم بود.
فاصله گذاری همچنین برای هماهنگی بصری صفحه شما مهم است زیرا نمی خواهید حروف شما آن قدر به هم فشرده شوند که نتوانند به وضوح خوانده شوند. و در نهایت، صفحه خود را از نظر محتوا متعادل کنید. شما نمی خواهید صفحه ناهموار باشد، یک طرف آن با کلمات سنگین و طرف دیگر با کلمات بسیار کم احساس شود. تمام این موارد در اجرای هنر کالیگرافی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

باید در این مسیر مهارت کافی را به دست آورد. اگر نگاهی به تاریخچه کالیگرافی بیاندازیم، شاهد پیشرفت های زیادی هم در تکنیک های اجرای کار ها و هم در ابزار های مورد استفاده در این زمینه خواهیم بود.
فاصله گذاری همچنین برای هماهنگی بصری صفحه شما مهم است زیرا نمی خواهید حروف شما آن قدر به هم فشرده شوند که نتوانند به وضوح خوانده شوند. و در نهایت، صفحه خود را از نظر محتوا متعادل کنید. شما نمی خواهید صفحه ناهموار باشد، یک طرف آن با کلمات سنگین و طرف دیگر با کلمات بسیار کم احساس شود. تمام این موارد در اجرای هنر کالیگرافی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

جمع بندی

اگرچه سبک ها در طول هزاران سال به طور تصاعدی شکل گرفته و گسترش یافته اند، خوش نویسان در سراسر جهان همچنان با آثار هنری معتبر خود به ما الهام می بخشند. تاریخچه کالیگرافی حرف های زیادی برای گفتن دارد و تنوع در این سبک بی نظیر است. به جرات می توان گفت هنر کالیگرافی در سطح جهانی یکی از بهترین ها و پر طرفدار ترین هنر های بصری موجود است.

سوالات متداول تاریخچه کالیگرافی